Słowa kluczowe
niepłynność mówienia
etiologia wieloczynnikowa
niepokój
postawa
emocje
Jak cytować
Abstrakt
Wieloczynnikowa koncepcja jąkania zakłada indywidualną kombinację uzupełniających się czynników, które mogą stanowić przyczynę wystąpienia tego zaburzenia mowy u dziecka. Są to czynniki fizjologiczne, lingwistyczne, psychologiczne oraz środowiskowe. Dwa ostatnie skupiają się m.in. wokół emocji dziecka, które związane są z możliwościami produkowania przez nie wypowiedzi oraz występującymi w związku z tym reakcjami ze strony środowiska. Badania naukowe w sposób wyraźny pokazują, że rodzice nie są winni wystąpienia jąkania u dzieci. Wręcz przeciwnie – to oni stanowią główny, najskuteczniejszy czynnik wspomagający ustępowanie objawów. Coraz częściej bowiem zwraca się uwagę na to, że jąkanie się dziecka wpływa na interakcję między nim a rodzicem. Może to wynikać ze zwiększonego niepokoju wywołanego niepłynnością mowy, zarówno u dziecka, jak i jego rodziców. Przedstawione wyniki badań prezentują poziom niepokoju matek i ojców w związku z objawami jąkania u przedszkolaków, w podziale na wiek dzieci oraz w zestawieniu z oceną logopedyczną niepłynności mówienia.
Bibliografia
Allen, J.L. & Rapee, R.M. (2005). Anxiety disorders. In: P. Graham (ed.), Cognitive Behaviour Therapy for Children and Families, vol. 1 (pp. 300–319). Cambridge: Cambridge University Press.
Biggart, A., Cook, F.M. & Fry, J. (2006). The Role of Parents in Stuttering Treatment from a Cognitive Behavioural Perspective. In: J. Au-Yeung & M. Leahy (eds.), Pro¬ceedings of the Fifth World Congress on Fluency Disorders, Dublin, Ireland, 25–28th July 2006 (pp. 268–375). International Fluency Association.
Conture, E. (2001). Stuttering. Its Nature, Diagnosis and Treatment. Boston, MA: Allyn and Bacon.
Douglas, J. (2005). Behavioural Approaches to Eating and Sleeping Problems in Chil¬dren. In: P. Graham (ed.), Cognitive Behaviour Therapy for Children and Families (pp. 187–206). Cambridge: Cambridge University Press.
Felsenfeld, S. (1997). Epidemiology and Genetics of Stuttering. In: R. Curlee & G.M. Sie¬gel (eds.), Nature and Treatment of Stuttering. New Directions, vol. 1 (pp. 3–22). Boston, MA: Allyn and Bacon.
Guitar, B., Kopf-Schaefer, H.K., Donahue-Kilburg, G. & Bond, L. (1992). Parental Verbal Interactions and Speech Rate. A Case Study in Stuttering. Journal of Speech and Hearing Research, 35, 742–754.
Guitar, B. & Marchinkoski, L. (2001). Influence of Mothers Slower Speech on their Children’s Speech Rate. Journal of Speech and Hearing Research, 44, 853–861.
Guitar, B. (2006). Stuttering. An Integrated Approach to its Nature and Treatment. Phila¬delphia, PA: Lippincott Williams and Wilkins.
Kelman, E. & Nicholas, A. (2013). Praktyczna interwencja w jąkaniu wczesnodziecięcym [Practical Intervention in Early Childhood Stuttering], transl. M. Kądzioła. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Kloth, S.A.M., Janssen, P., Kraaimaat, F.W. & Brutten, G.J. (1995). Communicative Behavior of Mothers of Stuttering and Nonstuttering High-Risk Children Prior to the Onset of Stuttering. Journal of Fluency Disorders, 20(4), 365–377.
Kloth, S.A.M., Janssen, P., Kraaimaat, F. & Brutten, G.J. (1998). Child and Mother Variables in the Development of Stuttering among High-Risk Children. Journal of Fluency Disorders, 24, 253–256.
Meyers, S.C. & Freeman, F.J. (1985a). Mother and Child Speech Rates as a Variable in Stuttering and Disfluency. Journal of Speech and Hearing Research, 28, 436–444.
Meyers, S.C. & Freeman, F.J. (1985b). Interruptions as a Variable in Stuttering and Disfluency. Journal of Speech and Hearing Research, 28, 428–435.
Miles, S. & Ratner, N.B. (2001). Parental Language Input to Children at Stuttering Onset. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 44, 1116–1130.
Newman, L.L. & Smit, A.B. (1989). Some Effects of Variations in Response Time Latency on Speech Rate, Interruptions, and Fluency in Children’s Speech. Journal of Speech and Hearing Research, 32, 635–644.
Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania [Family Psychology: Theory and Research]. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Riley, G.D. & Riley, J. (1979). A Component Model for Diagnosing and Treating Children who Stutter. Journal of Fluency Disorders, 4, 279–293.
Rustin, L., Botterill, W. & Kelman, E. (1996). Assessment and Therapy for Young Fluent Children. Family Interaction. London: Whurr Publishers.
Smith, A. & Kelly, E. (1997). Stuttering. A Dynamic, Multifactoral Model. In: R. Curlee & G.M. Siegel (eds.), Nature and Treatment of Stuttering. New Directions (pp. 204– 217). Boston, MA: Allyn and Bacon.
Tarkowski, Z. (1992). Jąkanie wczesnodziecięce [Early Childhood Stuttering]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Vanryckeghem, M., Brutten, G.J. & Hernandez, L.M. (2005). A Comparative Inves¬tigation of the Speech-Associated Attitude of Preschool and Kindergarten Children who Do and Do Not Stutter. Journal of Fluency Disorders, 30, 307–318.
Wall, M.J. & Myers, F. (1995). Clinical Management of Childhood Stuttering. Austin, TX: Pro-ed.
Węsierska, K. & Jeziorczak, B. (2011). Czy moje dziecko się jąka? Przewodnik dla rodzi¬ców małych dzieci, które mają problem z płynnym mówieniem [Is my Child Stuttering? A Guide for Parents of Young Children who Have Problems Speaking Fluently]. Katowice: Centrum Logopedyczne.
Winslow, M. & Guitar, B. (1994). The Effects of Structured Turn Taking on Disfluen¬cies. A Case Study. Language, Speech and Hearing Services in Schools, 25, 251–257.
Yairi, E. & Ambrose, N. (2005). Early Childhood Stuttering. For Clinicians by Clinicians. Austin, TX: Pro-ed.
Zenner, A.A., Ritterman, S.I., Bowen, S. & Gronhord, K.D. (1978). Measurement and Comparison of Anxiety Levels of Parents of Stuttering, Articulatory Defective and Non-Stuttering Children. Journal of Fluency Disorders, 3, 273–283.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA