Słowa kluczowe
sztuka filmowa
dehumanizacja
koncepcja waloryzacji ról
self-adwokatura
Jak cytować
Abstrakt
Niniejszy artykuł traktuje o wizerunku osób z niepełnosprawnościami w kulturze filmowej. Skupiono się wokół problematyki, która wprawdzie jest coraz bardziej powszechna, jednak warto się przyjrzeć temu, czy powszechność obecności osób z niepełnosprawnościami niesie ze sobą prawdziwy ich obraz. Osią rozważań uczyniono kategorie dehumanizacji, waloryzacji roli społecznej i self-adwokatury, które w odniesieniu do obrazu osób z niepełnosprawnościami przedstawianego w filmach, w znacznej części nagrodzonych Oscarami, opisują ewolucję tego obrazu.
Bibliografia
Aronson, E., Wilson, T.D. i Akert, R.M. (1997). Psychologia społeczna. Serce i umysł, tłum. A. Bezwińska i in. Poznań: Zysk i S-ka.
Bełza, M. (2016). Ableism a zjawisko infrahumanizacji „obcych”. Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 2(74), 77–87.
Bełza, M., Gajdzica, Z. i Prysak, D. (2017). (Nie)łatwe drogi wchodzenia w dorosłość przez osoby z niepełnosprawnością. Cieszyn: Wydawnictwo Arka.
Borowska-Beszta, B. (2012). Niepełnosprawność w kontekstach kulturowych i teoretycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Chrzanowska, I. (2015). Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Cole, N.L. (2019). How Sociologists Define Culture, https://www.thoughtco.com/culture-definition-4135409 [dostęp: 12.02.2021].
Gajdzica, Z. (2011). Sytuacje trudne w opinii nauczycieli klas integracyjnych. Kraków– Katowice: Oficyna Wydawnicza „Impuls”–Uniwersytet Śląski.
Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, tłum. A. Dzierżyńska. Gdańsk: GWP.
Goffman, E. (2007). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, tłum. A. Dzierżyńska. Wyd. 2. Gdańsk: GWP.
van Dijk, T.A. (2001). Badania nad dyskursem. W: T.A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces (s. 9–44). Warszawa: PWN.
Haslam, N. (2006). Dehumanization: An Integrative Review. Personality and Social Psychology Review, 10, 3, 252–264.
Herskovits, M. (1948). Man and His Works: The Science of Cultural Anthropology. New York: Alfred A. Knopf.
Krause, A. (2009). Upośledzenie umysłowe, niepełnosprawność umysłowa czy niepełnosprawność intelektualna? Kontynuacja przerwanej dyskusji. W: M. Bielska-Łach (red.), Pedagogika specjalna. Różne poszukiwania – wspólna misja. Pamięci Profesora Jana Pańczyka (s. 63–70). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Leyens, J.P., Paladino, P.M., Rodriguez, R.T., Vaes, J., Demoulin, S., Rodriguez, A.P. i Gaunt, R. (2000). The Emotional Side of Prejudice: The Attribution of Secondary Emotions to Ingroups and Outgroups. Personality and Social Psychology Review, 4(2), 186–197.
McCarthy, J. (2018). Rain Man at 30: Damaging stereotype or ‘the best thing that happened to autism’?, https://www.theguardian.com/film/2018/dec/13/rain-man-at-30-autism-hoffman-cruise-levinson [dostęp: 12.02.2021].
Momene, R. (2015). Negative stereotypes and attitudes linked to disability, https://atlascorps. org/negative-stereotypes-and-attitudes-linked-to-disability/ [dostęp: 12.02.2021].
Moyer, J. Wm. (2015). Welcome, Eddie Redmayne: Since ‘Rain Man’, majority of Best Actor Oscar winners played sick or disabled, https://www.washingtonpost.com/news/ morning-mix/wp/2015/02/23/since-rain-man-majority-of-best-actor-winners-played-sick-or-disabled/ [dostęp: 12.02.2021].
Ostrowska, A. (1994). Niepełnosprawni w społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Prysak, D. (2015). Zredukowana dorosłość osób głębiej niepełnosprawnych intelektualnie. Wychowanie na co Dzień, 4(253), 26–32.
Pulrang, A. (2020). Disability Movies Aren’t What They Used To Be. That’s Good!, https:// www.forbes.com/sites/andrewpulrang/2020/02/13/disability-movies-arent-what-they-used-to-be-thats-good/?sh=4863ab225efa [dostęp: 12.02.2021].
Rzeźnicka-Krupa, J. (2019). Społeczne ontologie niepełnosprawności. Ciało, tożsamość, performatywność. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Söder, M. (1989). Disability as a Social Construct: The Labelling approach Revisited. European Journal of Special Needs Education, 4(2), 117–129.
Wojakowski, T. (2020). Wizerunek osób z niepełnosprawnościami: stan postulowany a rzeczywisty obraz w mediach odtworzony na przykładzie tygodników opiniotwórczych. Zoon Politicon, 11, 42–81.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA