Słowa kluczowe
pedagodzy specjalni
szkolnictwo wyższe
Jak cytować
Abstrakt
Niepełnosprawność jako zagadnienie teoretyczne stanowi kluczowy składnik programu kształcenia na kierunku pedagogika specjalna. Włączenie do programu tych studiów przedmiotów obejmujących interdyscyplinarną wiedzę na temat niepełnosprawności jest – między innymi – realizacją krytycznych postulatów sformułowanych na gruncie studiów o niepełnosprawności. W artykule zaprezentowane zostały możliwości dydaktyczne i wyzwania związane z realizacją przedmiotu „studia nad niepełnosprawnością” w ramach jednolitych studiów magisterskich na kierunku pedagogika specjalna. Wskazane zostały kluczowe konteksty teoretyczne współczesnej wiedzy o niepełnosprawności, takie jak: nurt eco-ableism, cripowanie edukacji i kultury, nowy materializm, sprawiedliwość dla osób z niepełnosprawnością.
Bibliografia
Barnes, C. i Mercer, G. (2008). Niepełnosprawność, tłum. P. Morawski. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
Brzozowska-Brywczyńska, M. (2013). O performatywności ciał osobliwych. Trzy narracje o niepełnosprawnym ciele, reprezentacji i transgresji. Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, Praktyka, 3(78), 77–89.
Czerepaniak-Walczak, M. (1999). Kompetencja: słowo kluczowe czy „wytrych” w edukacji? Neodidagmata, XXIV, 53–66.
Dolphijn, R. i van der Tuin, I. (2018). Nowy materializm. Wywiady i kartografie, tłum. zbiorowe. Gdańsk–Poznań–Warszawa: Fundacja Machina Myśli.
Garbat, M. (2017). Społeczny wymiar niepełnosprawności w teorii ekonomii. Studia Oeconomica Posnaniensia, 5(10), 63–84. DOI: 10.18559/SOEP.2017.10.5.
Godlewska-Byliniak, E. i Lipko-Konieczna, J. (red.). (2017). Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie. Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Goodley, D. (2014). Dis/ability Studies. Theorising Disablism and Ableism. London: Routledge. DOI: 10.4324/9780203366974.
Goodley, D. (2017). Disability Studies: An Interdisciplinary Introduction. London: Sage Publications Ltd.
Hanebutt, R. i Mueller, C. (2022). Disability Studies, Crip Theory, and Education. Oxford Research Encyclopedia of Education, https://oxfordre.com/education/view/10.1093/acrefore/ 9780190264093.001.0001/acrefore-9780190264093-e-1392 [dostęp: 14.11.2022]. DOI: 10.1093/acrefore/9780190264093.013.1392.
McRuer, R. (2006). Crip Theory. The Cultural Signs of Queerness and Disability. New York: New York University Press.
Mingus, M. (2010). Changing the Framework: Disability Justice. How our Communities Can Move Beyond Access to Wholeness, https://leavingevidence.wordpress.com/2011/ 02/12/changing-the-framework-disability-justice/ [dostęp: 14.11.2022].
Mitchell, D.T. i Snyder, S.L., (2015). The Biopolitics of Disability: Neoliberalism, Ablenationalism, and Peripheral Embodiment. Ann Arbor: University of Michigan Press. DOI: 10.3998/mpub.7331366.
Nocella II, A.J., Bentley, J.K.C. i Duncan, J.M. (red.). (2012). Earth, Animal, and Disability Liberation. The Rise of the Eco-ability Movement. New York: Peter Lang Publishing. DOI: 10.3726/b20594.
Nocella II, A.J., George, A.E. i Lupinacci, J. (red.). (2019). Animals, Disability, and the End of Capitalism Voices from the Eco-ability Movement. New York: Peter Lang Publishing. DOI: 10.3726/b14134.
Pamuła, N., Szarota, M. i Usiekniewicz, M. (2018). „Nic o nas bez nas”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia De Cultura, 10(1), 4–12, https://czasopisma. up.krakow.pl/index.php/sdc/article/view/4624 [dostęp: 14.11.2022]. DOI: 10.24917/20837275.10.1.1.
Podgórska-Jachnik, D. (2016). Studia nad niepełnosprawnością (Disability Studies) i ruch włączający w społeczeństwie jako konteksty edukacji włączającej. Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych, 22(1), 15–33.
Podgórska-Jachnik, D. (2018). (Nie)pełnosprawność a (nie)samodzielność w kontekście autonomii relacyjnej. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 32(4), 57–71. DOI: 10.4467/25439561.NP.18.059.10459.
Ray, S.J. i Sibara, J. (red.). (2017). Disability Studies and the Environmental Humanities: Toward an Eco-Crip Theory. Lincoln: University of Nebraska Press. DOI: 10.2307/j. ctt1p6jht5.
Reddington, S. i Price, D. (2018). Pedagogy of New Materialism: Advancing the Educational Inclusion Agenda for Children and Youth with Disabilities. Disability Studies Quarterly, 38(1), https://dsq-sds.org/article/view/5945/4879 [dostęp: 14.11.2022]. DOI: 10.18061/dsq.v38i1.5945.
Rzeźnicka-Krupa, J. (2019). Społeczne ontologie niepełnosprawności. Ciało, tożsamość, performatywność. Kraków: Impuls.
Siebers, T. (2008). Disability Theory. Ann Arbor: The University of Michigan Press. DOI: 10.3998/mpub.309723.
Siebers, T. (2013). Disability Aesthetics. Ann Arbor: The University of Michigan Press.
Taylor, S. (2021). Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnością i zwierząt, tłum. K. Makaruk. Warszawa: Wydawnictwo Filtry.
Wlazło, M. (2021). Stanowienie nie/doskonałości. Przemiany i perspektywy kulturowego modelu niepełnosprawności na przykładzie sztuki filmowej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Woynarowska, A. (2020). Niepełnosprawność intelektualna i praca. Gra w/o emancypację. Kraków: Impuls.
Zdrodowska, M. (2018). Technologia jako narzędzie społecznej dystynkcji. Nieoczywiste relacje techniki i niepełnosprawności. Kultura Współczesna, 102(3), 13–26. DOI: doi.org/10.26112/kw.2018.102.02.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Konteksty Pedagogiczne