Słowa kluczowe
uczeń
szkoła
edukacja
niepowodzenia szkolne
perspektywy
Jak cytować
Abstrakt
W niniejszym artykule podjęto problematykę zjawiska drugoroczności. Dokonano analizy literatury, na podstawie której wskazano, czym według wybranych autorów są niepowodzenia szkolne, jakie są ich przyczyny oraz jak przebiega proces, którego skutkiem może okazać się pozostanie ucznia kolejny rok w tej samej klasie. Opisano skalę tegoż zjawiska w Polsce i innych krajach europejskich, uwzględniając dane statystyczne dotyczące uczniów szkół podstawowych. Przedstawiono negatywne skutki drugoroczności oraz starano się ukazać korzyści, jakie mogą wynikać z powtarzania klasy. Celem artykułu było zwrócenie uwagi na to, aby nie postrzegać analizowanej kwestii w sposób, który koncentruje się wyłącznie na wadach i negatywnych konsekwencjach drugoroczności, ponieważ takie spojrzenie może okazać się bardzo krzywdzące dla ucznia powtarzającego klasę. Przedstawione w artykule informacje mogą przyczynić się do zwiększania powszechnej świadomości w zakresie omawianej problematyki, a co za tym idzie możliwe jest, że dzięki temu uda się uniknąć wielu negatywnych skutków, szczególnie społecznych, jakich doświadczają uczniowie pozostający kolejny rok w tej samej klasie.
Bibliografia
Bereźnicki, F. (2001). Dydaktyka kształcenia ogólnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Bonvin, P., Bless, G. i Schuepbach, M. (2008). Grade Retention: Decision-making and Effects on Learning as Well as Social and Emotional Development. School Effectiveness and School Improvement: An International Journal of Research, Policy and Practice, 19(1), 1–19. DOI: 10.1080/09243450701856499.
Choi, A., Gil, M., Mediavilla, M. i Valbuena, J. (2018). Predictors and Effects of Grade Repetition. Revista de Economía Mundial, 48, 21–42.
Czekaj, A. i Łukasik, J.M. (2012). Konsekwencje niepowodzeń edukacyjnych. Debata Edukacyjna, 5, 47–54.
Domagała-Kręcioch, A. (2008). Niedostosowanie społeczne uczniów a niepowodzenia szkolne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Domagała-Zyśk, E. i Amilkiewicz-Marek, A. (2019). Kompetencje społeczno-emocjonalne uczniów z niepowodzeniami szkolnymi – badanie pilotażowe z zastosowaniem modelu TROS-KA. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 33, 157–169. DOI: 10.4467/25439561.NP.19.011.10486.
Driessen, G. (2019). Grade Retention, Grade Repetition, Holding Back a Grade, https:// encyclopedia.pub/entry/102 [dostęp: 23.05.2022].
Dyrda, B. (2000). Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych. Diagnoza i terapia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Dyrda, B. (2007). Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych. Rozpoznawanie i przeciwdziałanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Dziurzyński, K. i Duda, E. (2018). Grade Repetition as a Consequence of School Failures. Journal of Modern Science, 3, 133–148. DOI: 10.13166/jms/95080.
Frączek, Z. (2020). Niepowodzenia szkolne uczniów w czasie pandemii COVID-19 w perspektywie wybranych badań empirycznych. Kultura – Przemiany – Edukacja, 8, 76–90. DOI: 10.15584/kpe.2020.8.6.
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. (2010). Drugoroczność w kształceniu obowiązkowym w Europie: regulacje i statystyki. Warszawa: Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego/Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. DOI: 10.2797/55087.
Główny Urząd Statystyczny. (2010). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2009/2010. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20092010,1,5.html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2011). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2010/2011. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20102011,1,6. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2012). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2011/2012. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20112012,1,10. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2013). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2012/2013. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20122013,1,7. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2015a). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2013/2014. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20132014,1,8. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2015b). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2014/2015. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20142015,1,9. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2016). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2015/2016. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20152016,1,11. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2017). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2016/2017. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20162017,1,12. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2018). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2017/2018. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20172018,1,13. html [dostęp: 8.02.2022].
Główny Urząd Statystyczny. (2019). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2018/2019. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkolnym-20182019,1,14.html [dostęp: 8.02.2022].
Goos, M., Pipa, J. i Peixoto F. (2021). Effectiveness of Grade Retention: A Systematic Review and Meta-analysis. Educational Research Review, 34. DOI: 10.1016/j.edurev.2021.100401.
Hess, R.S. i Hazel, C.E. (2020). Preventing School Failure and School Dropout. W: P.J. Lazarus, S. Suldo i B. Doll (red.), Fostering the Emotional Well-Being of our Youth: A School-Based Approach (s. 395–412). Oxford: Oxford University Press. DOI: 10.1093/med-psych/9780190918873.003.0020.
Huddleston, A.P. (2014). Achievement at Whose Expense? A Literature Review of Test-Based Grade Retention Policies in U.S. Schools. Education Policy Analysis Archives, 22(18), 1–31. DOI: 10.14507/epaa.v22n18.2014.
Hwang, S.H.J. i Cappella E. (2018). Rethinking Early Elementary Grade Retention: Examining Long-Term Academic and Psychosocial Outcomes. Journal of Research on Educational Effectiveness, 4, 559–587, DOI: 10.1080/19345747.2018.1496500.
Ispas, C. (2022). Pedagogical Causes of School Failure. W: I. Albulescu i C. Stan (red.), Education, Reflection, Development – ERD 2021, t. 2 (s. 313–323). London: European Publisher. DOI: 10.15405/epes.22032.30.
Januszewska-Warych, M. (2015). Niepowodzenia dydaktyczne i edukacyjne dzieci i młodzieży w świetle ustaleń nauk pedagogicznych. W: G. Pańtak i E. Słodownik-Rycaj (red.), Trudności szkolne dziecka. Wybrane zagadnienia (s. 13–22). Warszawa: Wszechnica Polska Szkoła Wyższa.
Karpińska, A. (1999). Drugoroczność. Pedagogiczne wyzwanie dla współczesności. Białystok: Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Karpińska, A. (2011). Niepowodzenia edukacyjne – renesans myśli naukowej. Białystok: Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Karpińska, A. (2015). Ontodydaktyczny wymiar trudności i niepowodzeń szkolnych. Roczniki Pedagogiczne, 2, 9–22. DOI: 10.18290/rped.2015.7(43).2-2.
Konopnicki, J. (1966). Powodzenia i niepowodzenia szkolne. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Kozieł, B. (2011). Spostrzeganie niepowodzeń szkolnych przez nauczycieli, uczniów i ich rodziców. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kozieł, B. (2012). Społeczne spostrzeganie niepowodzeń szkolnych – analiza wybranych raportów. Ruch Pedagogiczny, 4, 137–144.
Król-Mazurkiewicz, J. (2010). Życiowa stop-klatka. Drugoroczność. W: E. Murawska (red.), Obraz szkoły i nauczyciela. Egzemplifikacje teoretyczne i empiryczne (s. 163–169). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kupisiewicz, C. (1995). Podstawy dydaktyki ogólnej. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”.
Madalińska-Michalak, J. (2014). Zjawisko przedwczesnego kończenia nauki i jego ograniczanie. Edukacja Dorosłych, 2, 131–146. DOI: 10.14746/se.2017.43.5.
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 września 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty. Dz.U. 2021, poz. 1915, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001915/T/ D20211915L.pdf [dostęp: 31.01.2022].
Ochsen, C. (2011). Recommendation, Class Repeating, and Children’s Ability: German School Tracking Experiences. Applied Economics, 43, 4127–4133. DOI: 10.1080/ 00036846.2010.485929.
Okoń, W. (1998). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Okoń, W. (2001). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Peixoto, F., Monteiro, V., Mata, L., Sanches, C., Pipa, J. i Almeida L.S. (2016). „To Be or Not to Be Retained… That’s the Question!” Retention, Self-esteem, Self-concept, Achievement Goals, and Grades. Frontiers in Psychology, 7, 1–13. DOI: 10.3389/ fpsyg.2016.01550.
Półtorak, M. (2016). Wybrane uwarunkowania trudności i niepowodzeń w nauce w opiniach uczniów i nauczycieli. Konteksty Pedagogiczne, 2, 97–110, DOI: 10.19265/ KP.2016.02797.
Sokołowska, E. (2021). School Failure. W: G. Katra i E. Sokołowska (red.), The Role and Tasks of the Psychologist in a Contemporary School (s. 95–108). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: 10.31338/uw.9788323551423.pp.95-108.
Wiśniewska, K. (2017). Zdrowie jako czynnik różnicujący niepowodzenia szkolne młodzieży gimnazjalnej. W: B. Zawadzka i T. Łączek (red.), Pedagogika zdrowia w teorii i praktyce (s. 477–490). Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Zińczuk, M. (2014). Niska motywacja do nauki w kontekście niepowodzeń szkolnych. W: A. Karpińska i M. Zińczuk (red.), Dydaktyczna refleksja o edukacyjnych priorytetach (s. 90–105). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Zińczuk, M. (2021). Rozwój kompetencji kluczowych (osobistych, społecznych i w zakresie umiejętności uczenia się) w trosce o minimalizację niepowodzeń szkolnych uczniów, https://noe.uwb.edu.pl/content/uploaded/20211115_235914_u6192e6426746e_bsc_rozw_j_komptencji_kluczowych_ziczuk_www.pdf [dostęp: 22.05.2022].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Konteksty Pedagogiczne