Abstrakt
O umiejętności komunikowania coraz częściej wspomina się w literaturze pedagogicznej. We współczesnej szkole od nauczyciela oczekuje się nie tylko umiejętności przekazywania wiedzy, ale też wspierania i doradzania uczniowi w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań; oczekuje się także tego, aby był elastyczny i gotowy do pobudzania inicjatywy ucznia, oraz by kształtował jego samodzielność i kreatywność. Wielu naukowców nie od dziś zastanawia się nad tym, co tak naprawdę ma największy wpływ na wyniki osiągane przez uczniów w procesie nauczania oraz jakimi cechami i umiejętnościami powinien charakteryzować się nauczyciel, aby jak najlepiej wykonywał swoją pracę.
W związku z powyższym w przeprowadzonych badaniach próbowano ustalić, czy i w jakim stopniu sposób komunikacji nauczyciela wpływa na ocenę jakości relacji uczeń–nauczyciel, na lęk odczuwany przez ucznia w relacji z nauczycielem oraz czy sposób prowadzonej przez nauczyciela komunikacji wpływa na ocenę własnych kompetencji uczniów.
Badaniem objęto 144 uczniów klas 6–8. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że podjęty przez nauczyciela trud stosowania niedyrektywnych sposobów komunikowania się niesie za sobą ogromny potencjał, który ma szansę zaprocentować zarówno w szeroko pojętym rozwoju indywidualnym ucznia, jak i pozytywnym zacieśnianiu więzi i rozwoju społecznych kompetencji wewnątrz struktury, którą tworzy zespół klasowy.
Bibliografia
Brzezińska, A. (2002). Szanse rozwoju w okresie dorastania [Growth Opportunities during Adolescence]. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Dobek-Ostrowska, B. (1999). Podstawy komunikowania społecznego [Social Communication. The Basics]. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Edmonds, R. (1986). Characteristics of Effective School. In: U. Neisser (ed.), The School Achievement of Minority Children (pp. 93–104). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Gordon, T. (1999). Wychowanie bez porażek w szkole [School Education without Failure], transl. A. Makowska & E. Sujak. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Jagieła, J. (2004). Komunikacja w szkole. Krótki poradnik psychologiczny [School Communication. Short Psychological Guide]. Kraków: Wydawnictwo Rubikon.
Juczyński, Z. (2012). Narzędzia Pomiaru w Promocji i Psychologii Zdrowia (podręcznik) [Measurement Tools in Promotion of Health Psychology (A Textbook)]. Warszawa: Wydawnictwo Pracowni Testów Psychologicznych.
Klus-Stańska, D. & Nowicka, M. (2005). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej [The Sense and Nonsense of Early School Education]. Warszawa: Wydawnictwo Harmonia.
Kojs, W. (2001). Procesy komunikacyjne w szkole [Communication Processes at School]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kupisiewicz, C. (2005). Podstawy dydaktyki [The Basics of Didactics]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Kuszak, K. (2013). Paradoksy komunikacji w szkole – rozważania na temat wybranych ograniczeń w rozwoju kompetencji komunikacyjnych uczniów we współczesnej szkole [Paradoxes of School Communication – A Reflection on Selected Restrictions on the Development of Students’ Communication Competences in a Modern School]. Kultura. Społeczeństwo. Edukacja, 2(4), 23–37.
Kwieciński, Z. (1998). Edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności [Education in the Face of the Hopes and Threats of Modern Times]. Poznań: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.
Kwieciński, Z. & Śliwerski, B. (2007). Pedagogika. Podręcznik akademicki [Pedagogy. Academic Handbook]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Łobocki, M. (2007). W trosce o wychowanie w szkole [In the Interest of School Education]. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Mądry-Kupiec, M. (2011). Komunikacja werbalna nauczyciela i ucznia na lekcji [Verbal Communication of the Teacher and Student during the Lesson]. Krakow: Impuls Publishing House. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
McKay, M., Davis, M. & Fanning, P. (2011). Sztuka skutecznego porozumiewania się. Praca, rodzina, zabawa [The Art of Effective Communication. Work, Family, Fun], transl. A. Błaż. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Nęcki, Z. (2000). Komunikacja międzyludzka [Interpersonal Communication]. Kraków: Wydawnictwo Antykwa.
Noam, G.G. & Fiore, N. (2004). Relationships Across Multiple Settings: An Overview. New Directions for Youth Development, 103, 9–16.
Nowicka, M. (1999). Mówienie w szkole [Talking at School]. In: D. Klus-Stańska & M. Dagiel (eds.), Edukacja polonistyczna na rozdrożach [Polish Language Education at Crossroads] (p. 23). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Nowicka, M. (2012). Socjalizacja na lekcjach w klasach początkowych. Praktyki – przestrzenie – konceptualizacje [School Socialization in Primary Classes. Practices – Spaces – Conceptualizations]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Obuchowska, I. (1996). Drogi dorastania. Psychologia rozwojowa okresu dorastania dla rodziców i wychowawców [Ways of Growing Up. Developmental Psychology of Adolescence for Parents and Educators]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Okoń, W. (2003). Komunikacja interpersonalna w szkole [Interpersonal Communication at School]. Edukacja i Dialog, 1, 50–53.
Okrasa, M., Maliszewski, W.K. & Fieder, M. (2015). Komunikowanie się w środowisku szkolnym i pozaszkolnym, nowe trendy i obawy [Communicating in School and out-of-school Environments. New Trends and Concerns]. Poznań: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Putkiewicz, E. (1990). Proces komunikowania się na lekcji [Communication Process in Class]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Ridley, D.S. & Walther, B. (2005). Jak nauczyć dzieci odpowiedzialności [Teaching Children Responsibility], transl. K. Rogowski. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Rittel, T. (1994). Metodologia lingwistyki edukacyjnej [Methodology of Educational Linguistics]. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
Spielberger, C.D., Sosnowski, T. & Iwaniszczuk, D. (2005). Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci (polska adaptacja) [Inventory of State and Trait Anxiety in Children (Polish Adaptation)]. Warszawa: Wydawnictwo Pracowni Testów Psychologicznych.
Strykowski, W., Strykowska, J. & Pielachowski, J. (2003). Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej [Competences of a Contemporary School Teacher]. Poznań: Wydawnictwo eMPi2.
Stuhlman, M.W., Hamre, B. & Pianta, R. (2002). Building Supportive Relationships with Adolescents. Middle Matters. Fall, 5, 9–16.
Sufa, B. (2008). Komunikacja niewerbalna. O porozumiewaniu się nauczycieli i uczniów w edukacji wczesnoszkolnej [Nonverbal Communication. On Communication between Teachers and Students in Early School Education]. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Sztejnberg, A. (2002). Podstawy komunikacji społecznej w edukacji [Basics of Social Communication in Education]. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Sztejnberg, A. (2006). Komunikacyjne środowisko nauczania i uczenia się [Communication Environment for Teaching and Learning]. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.