Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza stanu współczesnych badań nad małym dzieckiem, dzieckiem w wieku przedszkolnym, które prowadzone są w naukach społecznych. Wskazuję na kluczowe w pedagogice przedszkolnej przedmioty i problemy badawcze oraz źródła i najnowsze wyniki badań w paradygmacie ilościowym i jakościowym. Zachęcam do prowadzenia interdyscyplinarnych badań nad małym dzieckiem, by aktualizować stan wiedzy o akceleracji jego rozwoju.
Pobrania
Bibliografia
Albański, Ł. (2017). Socjologia dzieciństwa: dyskusja nad pozycją dziecka w socjologii. Studia Edukacyjne, 46, 73–88.
Zobacz w Google Scholar
Albański, Ł. (2020). Społeczno-pedagogiczne i kulturowe konteksty migracji dzieci. Między globalnym wykluczeniem a walką o godność. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Ariès, P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, tłum. M. Ochab. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.
Zobacz w Google Scholar
Attané, I. (2002). Tam, gdzie dzieci są luksusem. Chiny wobec katastrofy demograficznej, tłum. A. Bilik. Warszawa: Studio Emka.
Zobacz w Google Scholar
Babiuk-Massalska, A.T. (2020). Jak dzieci uczą inne dzieci tego, co same potrafią. Tutoring rówieśniczy w edukacji przedszkolnej. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie (nieopublikowana praca doktorska).
Zobacz w Google Scholar
Bakan, J. (2013). Dzieciństwo w oblężeniu. Łatwy cel dla wielkiego biznesu, tłum. H. Jankowska. Warszawa: MUZA SA.
Zobacz w Google Scholar
Bettelheim, B. (1985). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, tłum. D. Danek. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Bińczycka, J. i Smolińska-Theiss, B. (red.) (2005). Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Blusz, K. (red.) (1992). Edukacja i wyzwolenie. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Bokus, B. i Shugar, G.W. (red.) (2007). Psychologia języka dziecka. Osiągnięcia, nowe perspektywy, tłum. E. Haman et al. Gdańsk: GWP.
Zobacz w Google Scholar
Büttner, Ch. (1989). Mit aggresiven Kindern leben. Weinheim und Basel: Beltz Verlag.
Zobacz w Google Scholar
Cunningham, H. (2006). Die Geschichte des Kindes in der Neuzeit, tłum. H. Ehrhardt. Düsseldorf: Patmos Verlag GmbH & Co.KG.
Zobacz w Google Scholar
Dymara, B. (2004). Dziecko i dziecięcość w pedagogice i literaturze pogranicza. W: B. Dymara et al. (red.), Wspólnota dziedzictwa kulturowego, t. 1: Dialog bez granic. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Dymara, B. (red.) (2010). Dziecko w świecie pokus, wyd. 2. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Fatyga, B. (1999). Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej. Warszawa: Ośrodek Badań Młodzieży. Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Zobacz w Google Scholar
Forward, S. (1992). Toksyczni rodzice, tłum. R. Grażyński. Warszawa: J. Santorski and Co. Agencja Wydawnicza.
Zobacz w Google Scholar
Helios, J. i Jedlecka, W. (2019). Diagnoza i ochrona dziecka z traumą rozwojową w polskim systemie prawa. Warszawa: Difin.
Zobacz w Google Scholar
Hirigoyen, M.-F. (2002). Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym, tłum. J. Cackowska-Demirian. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”.
Zobacz w Google Scholar
Hurlock, E.B. (1985). Rozwój dziecka, tłum. B. Hornowski, K. Lewandowska i B. Rosemann, t. 1–2. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Jacyno, M. i Szulżycka, A. (1999). Dzieciństwo. Doświadczenie bez świata. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Zobacz w Google Scholar
Januszewska, J. (2019). Heterotopie dziecięcego uchodźstwa. Syryjczycy w Libanie. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Jarosz, E. (1998). Przemoc wobec dzieci. Reakcje środowisk szkolnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zobacz w Google Scholar
Karczewski, S. i Warecki, K. (2004). Dzieci bez dzieciństwa. O dramatycznej sytuacji dzieci we współczesnym świecie. Szczecinek: Fundacja „Nasza Przyszłość”.
Zobacz w Google Scholar
Kehily, M.J. (2008). Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, tłum. M. Kościelniak. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Zobacz w Google Scholar
Key, E. (1928). Stulecie dziecka, tłum. I. Moszczeńska. Warszawa: Nakładem „Naszej Księgarni” Spółki Akc. Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych.
Zobacz w Google Scholar
Knopp, G. (2008). Dzieci Hitlera. Historia pokolenia, które pozbawiono wyboru, tłum. S. Lisiecka. Warszawa: Świat Książki.
Zobacz w Google Scholar
Kornas-Biela, D. (2009). Pedagogika prenatalna. Nowy obszar nauk o wychowaniu. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zobacz w Google Scholar
Kosowski, P. (1999). Dziecko i reklama telewizyjna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Zobacz w Google Scholar
Król, M. (1998). Dzieci i dzieciofilia. Życie, 1.06.1998.
Zobacz w Google Scholar
Kruszewska, A. (2018). Emocje, uczucia i społeczne zachowania emocjonalne dzieci na progu szkolnym. Z teorii i badań. Siedlce: AKKA.
Zobacz w Google Scholar
Kurzeja, A. (2008). Dzieci ulicy. Profilaktyka zagrożeń. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Lenderová, M. i Rýdl, K. (2006). Radostné dĕtství? Dítĕ v Čechách devatenáctého století. Praha: Ladislav Horáček-Paseka.
Zobacz w Google Scholar
Lessing-Pernak, J. (2012). Dziecko zbuntowane między miłością a wolnością. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Zobacz w Google Scholar
Łopatkowa, M. (2001). Dziecko a polityka, czyli walka o miłość. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Zobacz w Google Scholar
Maćkowiicz, J. (2009). Przemoc w wychowaniu rodzinnym. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Matyjas, B. (2008). Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Zobacz w Google Scholar
Miksza, M. (2005). Pedagogia jako nauka o dziecku – (nie)spełniona nadzieja dla nauk o wychowaniu (?). W: S. Guz i J. Andrzejewska (red.), Wybrane problemy edukacji dzieci w przedszkolu i szkole (s. 287–295). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Zobacz w Google Scholar
Miller, A. (1991). Mury milczenia. Cena wyparcia urazów dzieciństwa, tłum. J. Hockuba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Miller, A. (1994). Dramat udanego dziecka. Studia nad powrotem do prawdziwego Ja, tłum. N. Szymańska. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
Zobacz w Google Scholar
Miller, A. (1999). Zniewolone dzieciństwo. Ukryte źródła tyranii, tłum. B. Przybyłowska. Poznań: Media Rodzina.
Zobacz w Google Scholar
Miller, A. (2006a). Bunt ciała, tłum. A. Gierlińska. Poznań: Media Rodzina.
Zobacz w Google Scholar
Miller, A. (2006b). Gdy runą mury milczenia. Prawda faktów, tłum. J. Hockuba. Poznań: Media Rodzina.
Zobacz w Google Scholar
Miłosz, C. (1993). W skórze małpy. Tygodnik Powszechny, 51–52, 9.
Zobacz w Google Scholar
Mountacir, H.E. (2000). Dzieci w sektach, tłum. W. Dzieża. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Zobacz w Google Scholar
Olszewska-Baka, G. (red.) (2000). Dzieci ulicy. Problemy, Profilaktyka. Resocjalizacja. Białystok: Wydawnictwo eRBe.
Zobacz w Google Scholar
Pawlak, Z. i Wlazło, J.A. (2014). Pęknięte miasto. Biesłan. Kraków: Znak.
Zobacz w Google Scholar
Prekop, J. (1993). Mały tyran. Kochaj i wymagaj!, tłum. N. Szymańska. Warszawa: Wydawnictwo J. Santorski &Co.
Zobacz w Google Scholar
Schaffer, D.R. i Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju od dziecka do dorosłości, tłum. P. Sørensen i M. Wojtaś. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Zobacz w Google Scholar
Schaffer, R. (2005). Psychologia dziecka, tłum. A. Wojciechowski. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Segiet, K. (2011). Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie naukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-społeczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Zobacz w Google Scholar
Siarkiewicz, E. (2000). Ostatni bastion. Jawne i ukryte wymiary pracy przedszkola. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Smogorzewska, J. i Szumski, G. (2015). Rozwijanie kompetencji społecznych dzieci przedszkolnych. Teoria, metodyka, efekty. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Smolińska-Theiss, B. (2014). Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przywileje dzieci klasy średniej. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Zobacz w Google Scholar
Smolińska-Theiss, B. (2016). Dzieci w Polsce – najbiedniejsza grupa społeczna. Pedagogika Społeczna, 4, 77–95.
Zobacz w Google Scholar
Sołtysiak, T. (red.) (1998). Sieroctwo społeczne – przyczyny, objawy, skutki i sposoby jego zapobiegania w aktualnej rzeczywistości społecznej kraju. Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna.
Zobacz w Google Scholar
Stawicka, A. (2001). Autodestruktywność dziecięca – zarys zjawiska. Forum Oświatowe, 2, 75–91.
Zobacz w Google Scholar
Szczepska-Pustkowska, M. (2011). Od filozofii dzieciństwa do dziecięcej filozofii życia. Casus władzy (i demokracji). Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Szkudlarek, T. i Śliwerski, B. (1991). Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Szuścik, U. (2019). Bazgrota w twórczości plastycznej dziecka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zobacz w Google Scholar
Śliwerski, B. (1992). Przekraczanie granic wychowania. Od „pedagogiki dziecka” do antypedagogiki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar
Śliwerski, B. (1998). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Śliwerski, B. (2007). Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu. Gdańsk: GWP.
Zobacz w Google Scholar
Śliwerski, B. (2014). Pedagogika na progu innych nauk społecznych, czyli o potrzebie powrotu do hybrydowych dyscyplin naukowych. W: W. Żłobicki (red.), Transgresje w edukacji, t. 1 (s. 13–29). Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Śliwerski, B. (2018). Children’s Right to Threir Own Rights. Prawo dziecka do swoich praw. W: M. Michalak (red.), Prawa dziecka wczoraj, dziś i jutro – perspektywa korczakowska. The Rights of the Child Yesterday, Today and Tomorrow – the Korczak Perspective, t. 1 (s. 92–141). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Zobacz w Google Scholar
Tarnowski, J. (1991). Zrzucić odwieczne brzemię wychowania. Katecheta, 4, 212–214.
Zobacz w Google Scholar
Theiss, W. (1996). Zniewolone dzieciństwo. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Zobacz w Google Scholar
Twenge, J.M. (2019). iGen. Dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe – i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości i co to oznacza dla nas wszystkich, tłum. O. Dziedzic. Sopot: Smak Słowa.
Zobacz w Google Scholar
Vágnerová, M. (2012). Dĕtství a dospívaní. Wývojová psychologie. Praha: Nakladatelství Karolinum.
Zobacz w Google Scholar
Vasta, V., Haith, M.M. i Miller, S.A. (1995). Psychologia dziecka, tłum. M. Babiuch, A. Ciechanowicz, E. Czerniawska, A. Matczak, A. Piotrowska i Z. Toeplitz. Warszawa: WSiP.
Zobacz w Google Scholar
Waloszek, D. (2006). Pedagogika przedszkolna. Metamorfoza statusu i przedmiotu badań. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Zobacz w Google Scholar
Wiatrowska, L. i Dmochowska, H. (2013). Dziecko u progu szkoły. Dojrzałość szkolna dzieci a ich gotowość do nauki. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Wittbrot, M. (1997). Dzieci-potwory? Znak, 8.
Zobacz w Google Scholar
Woynarowska, B. (red.) (2018). Edukacja zdrowotna. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Zalewska-Meler, A. (2019). Kultura ruchu dziecka przedszkolnego. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Zwoliński, A. (2012). Krzywdzone dzieci. Zagrożenia współczesnego dzieciństwa. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Zobacz w Google Scholar
Żurakowski, B. (1999a). Literatura – wartość – dziecko. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Żurakowski, B. (1999b). W świecie poezji dla dzieci. Kraków: Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.