Słowa kluczowe
jedzenie
dziecko
doświadczenia dziecka
przedszkole
wczesna edukacja dziecka
Jak cytować
Abstrakt
W artykule podjęto problem edukacji żywieniowej najmłodszych. Zwrócono uwagę na konieczność prowadzenia konkretnych działań w sferze edukacji zmierzających do podnoszenia stanu świadomości, kształtowania umiejętności oraz postaw zapewniających dokonywanie prawidłowych wyborów żywieniowych. Wskazano na czynniki indywidualne, społeczne i kulturowe mające wpływ na kwestie związane z wyborem jedzenia. W celu ukazania zróżnicowanego charakteru tych uwarunkowań dokonano analizy doświadczeń dzieci związanych z jedzeniem. W badaniach poszukiwano próby odpowiedzi na pytanie, jakie znaczenie nadają dzieci podstawowym kategoriom związanym z żywnością i żywieniem. Istotne było rozpoznanie, jakiego rodzaju jedzenie pojawia się w wypowiedziach badanych oraz w jakich kontekstach dzieci sytuują te wypowiedzi. Przedmiotem badania były wypowiedzi 20 dzieci sześcioletnich. Kontekst badania uwzględniał perspektywę indywidualną (osobistą) i społeczną doświadczeń dziecka. Metodą badania była analiza treści. Z przeprowadzonych analiz wynika, że sfera żywności i żywienia zajmuje ważne miejsce w życiu dziecka. Zwraca uwagę specyfika postrzegania żywności oraz przestrzeni związanej z żywieniem przez badanych, bogactwo zastosowań produktów żywnościowych oraz różnorodność kontekstów, w jakich się pojawiają. Na tle dokonanych analiz zwrócono uwagę na wskazywane w literaturze zagadnienie alfabetyzmu żywieniowego. Wyróżniono cele oraz zadania edukacji żywieniowej i żywnościowej. Wskazano na potrzeby i wyzwania edukacji żywieniowej oraz konieczność prowadzenia takiej edukacji od najmłodszych lat.
Bibliografia
Babbie, E. (2009). Podstawy badań społecznych, tłum. W. Bedkiewicz et al. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Contento, I.R. (2018). Edukacja żywieniowa, tłum. O. Siara, M. Guzowska i W. Szczepański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
Czerniawska, O. (2015). Jedzenie jako sytuacja edukacyjna, od natury do kultury. W: B. Juraś-Krawczyk i E. Woźnicka (red.), Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna (s. 13–21). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Flick, U. (2012). Projektowanie badania jakościowego, tłum. P. Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Korzycka, M. i Wojciechowski, P. (2017). System prawa żywnościowego. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kvale, S. (2012). Prowadzenie wywiadów, tłum. A. Dziuban. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mazur, J. (red.) (2015). Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych. Wyniki badań HBSC 2014. Warszawa: Instytut Matki i Dziecka–HBSC 2015.
Myszkowska-Ryciak, J. i Harton, A. (2018). Eating Healthy, Growing Healthy: Impact of a Multi-Strategy Nutrition Education on the Assortments of Beverages Served in Preschools, Poland. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(1355), 1–10. DOI: 10.3390/ijerph15071355.
Parasecoli, F. (2019). Food Studies: Where Do We Go from Here? W: P. Hamera, A.K. Kuropatnicki i A. Piskorz (red.), Food and Drink in Contexts (s. 7–9). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Rysha, A., Gjergji, T.M. i Ploeger, A. (2017). Nutritional status of preschool children attending kindergartens in Kosovo. Journal of Health, Population and Nutrition, 36(26), 1–8. DOI: 10.1186/s41043-017-0105-1.
Silverman, D. (2009). Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji, tłum. M. Głowacka-Grajper i J. Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Skinder, M. i Kulpa, E. (2019). Charakterystyka demograficzna, edukacja, zdrowie i spędzanie wolnego czasu polskich dzieci w latach 2010–2017. W: D. Jaroszewska- Choraś, A. Kilińska-Pękacz i A. Wedeł-Domaradzka, (red.), Prawa dziecka. Perspektywa prywatnoprawna i społeczna (s. 317–341). Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Szewczyk, T. (2015). Tożsamość z garnka i z patelni – nieintencjonalne alternatywne wychowanie. W: B. Juraś-Krawczyk i E. Woźnicka (red.), Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna (s. 149–169). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno- Ekonomicznej w Łodzi.
Weker, H. (2017a). Rozwijanie preferencji smakowych. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 365). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Weker, H. (2017b). Zasady prawidłowego żywienia. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 359–364). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woynarowska, B. (2014). Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży i jej cele. W: B. Woynarowska (red.), Organizacja i realizacja edukacji zdrowotnej w szkole. Poradnik dla dyrektorów szkół i nauczycieli gimnazjum (s. 11–13). Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Woynarowska, B. (red.) (2017a). Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woynarowska, B. (2017b). Edukacja żywieniowa – definicje, cele, fazy, adresaci. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 366–369). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woynarowska, B. (2017c). Edukacja żywieniowa dzieci i młodzieży w rodzinie, przedszkolu i szkole. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 376–379). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woynarowska, B. (2017d). Specyfika edukacji żywieniowej dzieci i młodzieży. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 369–375). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woynarowska-Sołdan, M. i Woynarowska, B. (2017). Przedszkole promujące zdrowie. Poradnik dla przedszkoli i osób wspierających ich działania w zakresie promocji zdrowia. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, https://www.ore.edu.pl/2018/02/przedszkole-promujace-zdrowie/ [dostęp: 30.12.2019].
Woźnicka, E. (2015). Bariery w zdrowym odżywianiu w opinii dorosłych. W: B. Juraś- Krawczyk i E. Woźnicka (red.), Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna (s. 121– 136). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA