Słowa kluczowe
edukacja włączająca
edukacja wysokiej jakości
wywiady fokusowe
Jak cytować
Abstrakt
Edukacja wysokiej jakości coraz częściej pojawia się w dyskursie społecznym. Zbieżnie występuje termin edukacji włączającej, który z powodu braku jednolitej koncepcji teoretycznej i praktycznej często analizowany jest przez różnych nauczycieli akademickich. Wskazana różnorodność pozwala na różne sposoby definiowania, co wprowadza pewien chaos informacyjny. Można postawić tezę, że edukacja włączająca jest jednym z elementów zmiany, projektem reformy systemu oświatowego, którego celem jest zbudowanie szkoły wysokiej jakości dla wszystkich uczniów. Jednym z głównych liderów wspomnianej zmiany jest nauczyciel, który funkcjonuje w ramach obowiązującej rzeczywistości społecznej, stanowiąc jednocześnie jej współtwórcę. Celem prezentowanego artykułu jest przedstawienie opinii nauczycieli na temat ich sytuacji zawodowej w czasie wprowadzania edukacji włączającej jako elementu edukacji wysokiej jakości.
Bibliografia
Babbie, E. (2003). Badanie społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Błeszyńska, K. (1992). Determinanty przystosowania ucznia niepełnosprawnego do środowiska szkoły masowej. W: A. Hulek i B. Grochmal-Bach (red.), Uczeń niepełnosprawny w szkole masowej (s. 77–87). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Charmaz, K. (2009). Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, tłum. B. Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chrzanowska, I. (2006). Z badań nad efektami włączającego kształcenia uczniów niepełnosprawnych intelektualnie. W: C. Kosakowski, A. Krause i S. Przybyliński (red.), Dyskursy pedagogiki specjalnej, t. 5: Pomiędzy teorią a praktyką (s. 323–330). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Chrzanowska, I. (2018). Edukacja włączająca – wyzwanie dla kompetencji pedagogów specjalnych. Studia Edukacyjne, 48, 23–32.
Chrzanowska, I. (2019). Nauczyciele o szansach i barierach edukacji włączającej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chrzanowska, I. (2019, 20 listopad). Edukacja włączająca w Polsce – geneza, teraźniejszość, perspektywy, https://www.youtube.com/watch?v=6Bn6a-WAubs [dostęp: 20.07.2022].
Cytowska, B. (2016). Przegląd badań empirycznych nad inkluzją w edukacji. Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych, 22(1), 189–213.
Ćwirynkało, K. i Żyta, A. (2015). Przekonania nauczycieli na temat edukacji włączającej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Szkoła Specjalna, 4, 245–259. DOI: 10.5604/0137818x.1177729.
Gajdzica, Z. (2020). Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną w szkole ogólnodostępnej. Nauczyciele o (nie)zmienianej sytuacji w kontekście kultury szkoły inkluzyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gajdzica, Z. (2021). Edukacja włączająca – czas przesilenia nieustannie toczącej się reformy. W: S. Kwiatkowski (red.), Współczesne problemy pedagogiki. W kierunku integracji teorii z praktyką (s. 290–308). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Gregorzewskiej.
Gajdzica, Z., Skotnicka, B., Pawlik, S., Bełza-Gajdzica, M., Trojanowska, M., Prysak, D. i Mrózek S. (2021). Analiza praktyki szkolnej i charakterystyka szkoły efektywnie realizującej edukację włączającą w praktyce – raport z badań. Warszawa: MEiN.
Garlej-Drzewiecka, E. (2004). Pedeutologiczny kontekst myślenia o nauczycielu wiodącym i wspierającym. W: C. Kosakowski i A. Krause (red.), Dyskursy pedagogiki specjalnej, t. 7: Współczesne problemy pedagogiki specjalnej (s. 59–68). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Gaweł-Luty, E. (2001). Nauczyciel we współczesnej rzeczywistości, s. 23–37, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/11285/1/E_Gawel_Luty_Nauczyciel_wobec_wspolczesnej_rzeczywistosci_spolecznej.pdf [dostęp: 28.12.2022].
Gaweł-Luty, E. i Surina, I. (2008). Pedagog przed wyborem własnej drogi. W: T. Zacharuk (red.), Pedagog jednej, czy wielu dróg? (s. 163–167). Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Jachimczak, B. (2022). Edukacja włączająca: współpraca nauczycieli i pedagogów to klucz do sukcesu, https://www.youtube.com/watch?v=I8sASNFdZWE [dostęp: 16.07.2022].
Lechta, V. (2010). Pedagogika inkluzyjna. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika, t. 4: Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji (s. 321–335), tłum. B. Śliwerski. Gdańsk: GWP.
Ministerstwo Edukacji i Nauki (2021). Edukacja dla wszystkich – kompleksowa pomoc dla każdego dziecka, ucznia i jego rodziny, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/edukacja-dla-wszystkich--kompleksowa-pomoc-dla-kazdego-dziecka-ucznia-i-jego-rodziny [dostęp: 1.12.2022].
Oleńska-Pawlak, T. (1992). Warunki realizacji funkcji opiekuńczej i wychowawczej w szkołach masowych wobec dzieci z zaburzeniami w stanie zdrowia i rozwoju. W: A. Hulek i B. Grochmal-Bach (red.), Uczeń niepełnosprawny w szkole masowej (s. 46–53). Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
Pyżalski, J. i Merecz, D. (2010). Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Pyżalski, J. i Plichta, P. (2007). Kwestionariusz Obciążeń Zawodowych Pedagoga (KOZP). Podręcznik. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rubacha, K. (2000). Pełnienie roli nauczyciela a realizacja zadań rozwojowych w okresie wczesnej dorosłości. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Speck, O. (2013). Inkluzja edukacyjna a pedagogika lecznicza, tłum. A. Grysińska. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Szumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Szumski, G. (2019). Koncepcja edukacji włączającej. W: I. Chrzanowska i G. Szumski (red.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole (s. 14–25). Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Szumski, G. (2020, 10 listopada). Dzisiaj rozmawiamy o edukacji z prof. Grzegorzem Szumskim z Uniwersytetu Warszawskiego, https://www.youtube.com/watch?v=dePflMTFQUc&t=1018s [dostęp: 2.07.2022].
Tucholska, S. (2003). Wypalenie zawodowe u nauczycieli: psychologiczna analiza zjawiska i jego osobowościowych uwarunkowań. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wiłkomirska, A. (2005). Ocena kształcenia nauczycieli w Polsce. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Wojciechowski, F. (2007). Niepełnosprawność, rodzina, dorastanie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Zamkowska, A. (2009). Wsparcie edukacyjne uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w różnych formach kształcenia na I etapie edukacji. Radom: Politechnika Radomska – Wydawnictwo.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Konteksty Pedagogiczne