Słowa kluczowe
literatura
dzieciństwo
sytuacja graniczna
język melancholii
język totalitaryzmu
Jak cytować
Abstrakt
W artykule analizie poddany został język dziecięcych bohaterów współczesnych utworów literackich w celu zbadania, czy lub w jak dużym stopniu i jakimi sposobami próbuje zbliżyć się do prawdy o byciu w świecie młodego człowieka. Czy można określić ramy językowej funkcji poznawczej w poszukiwaniu całościowego obrazu świata i jego usensowniającej wykładni? W jakiej mierze i czy w ogóle zasadne jest ustalanie jego (języka dziecięcych bohaterów) tożsamości z językiem opowiadającym o sytuacjach wyjątkowych, trudnych, lub nawet ekstremalnych z perspektywy „ja” literackiego dorosłych? Ów hermeneutyzujący namysł inspirowany jest myślą i jednocześnie troską o prawdę w literackiej wizji świata proponowanej dzieciom, która zdecydowanie wymyka się „infantylizującemu modelowi” pedagogiki wczesnej edukacji. Sym-bolicznym punktem wyjścia niniejszych rozważań stał się ujęty w werbalno-graficznym kodzie komunikacyjnym obraz świata ukazanego z perspektywy żydowskiej dziewczynki – mieszkanki Domu Sierot Janusza Korczaka – bohaterki książki Iwony Chmielewskiej Pamiętnik Blumki.
Bibliografia
Bachelard, G. (1975). Wyobraźnia poetycka. Wybór pism. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bielska, E. (2018). Niewrażliwe państwo, wrażliwa literatura. Prace Swietłany Aleksijewicz jako egzemplifikacje traumy (nie)wypowiedzianej. Kultura Współczesna, 4(103), 70–80.
Bieńczyk, M. (2000). Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty. Warszawa: Sic!
Caruth, C. (2010). Teoria traumy jako siła lektury. Cathy Caruth w rozmowie z Katarzyną Bojarską. Teksty Drugie, 6, 125–135.
Chmielewska, I. (2011). Pamiętnik Blumki. Poznań: Media Rodzina.
Cieślikowski, J. (1985). Literatura osobna. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Combrzyńska-Nogala, D. (2012). Bezsenność Jutki. Łódź: Wydawnictwo Literatura.
Czaja, D. (2009). Lekcje ciemności. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Danek, D. (2012). Śmierć wewnętrzna. Literatura w świetle doświadczenia psychoanalitycznego. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Hendrykowski, M. (2015). Twarz totalitarna. Teksty Drugie, 1, 161–177.
Kasdepke, G. (2018). Poradnik hodowcy aniołów. Gdańsk: Adamada.
Klus-Stańska, D., Bronk D. i Malenda A. (red). (2011). Pedagogika wczesnej edukacji. Dyskursy, problemy, otwarcia. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
Kuszak, K. (2018). Motyw rozstania w literaturze dla dzieci – perspektywa pedagogiczna. Studia Edukacyjne, 50.
Levinas, E. (19860). [Twarz i zewnętrzność]. W: Maski. T. II (wybór, oprac. i red. M. Janion i S. Rosiek). Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Mikołajewski, J. (2016). Wędrówka Nabu. Il. J. Rusinek. Kraków: Austeria.
Papuzińska, J. i Leszczyński, G. (red.). (2002). Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia. Warszawa: CEBID.
Scheler, M. (1994). Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane, tłum. A. Węgrzecki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sinica, M. (2006). Wybrane obszary badań edukacji literackiej. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Starobinski, J. (2017). Atrament melancholii. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Tischner, J. (2006). Filozofia dramatu. Kraków: Znak.
Ungeheuer-Gołąb, A. i Kopeć U. (red.). (2006). Literatura i inne sztuki w przestrzeni edukacyjnej dziecka. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Konteksty Pedagogiczne