Słowa kluczowe
rehabiklitacja
seksualność
Jak cytować
Abstrakt
Zagadnienie dotyczące seksualności niepełnosprawnych kobiet i mężczyzn było niezwykle rzadko podejmowane w procesie rehabilitacji i towarzyszył mu bardzo duży obszar niewiedzy. Rehabilitacja seksualna jest częścią szeroko pojętego procesu rehabilitacji i powrotu do odzyskania miejsca w społeczeństwie, lecz w Polsce, do chwili obecnej, nie stworzono programu rehabilitacji seksualnej dla osób niepełnosprawnych po urazie rdzenia kręgowego. Celem zrealizowanych badań empirycznych było rozpoznanie podstawowych barier związanych z podjęciem życia intymnego niepełnosprawnych po urazie rdzenia kręgowego oraz ukazanie oczekiwań tych pacjentów wobec rehabilitacji seksualnej. Ważnym wątkiem pracy było określenie roli fizjoterapeuty w podejmowaniu elementów rehabilitacji seksualnej w terapii osób niepełnosprawnych po urazie rdzenia kręgowego. Badaniem objęto 12 kobiet i 48 mężczyzn po urazie rdzenia kręgowego (tetra i paraplegicy) korzystających z forów internetowych oraz stron internetowych poświęconych tematyce seksualności osób niepełnosprawnych. W badaniu zastosowano kwestionariusz autorski składający się z 22 pytań, który wysyłano drogą emailową oraz umieszczano na forach internetowych. Najczęściej wskazywane przez uczestników badań obawy związane z podjęciem współżycia to niemożność zapanowania nad odruchami fizjologicznymi w trakcie pożycia intymnego, a także bariery psychologiczne. Zapotrzebowanie na rehabilitację seksualną osób niepełnosprawnych ruchowo jest bardzo duże, a najbardziej oczekiwanymi formami pomocy są: instruktaż seksualny oraz wsparcie w przełamywaniu lęku przed mimowolnymi odruchami fizjologicznymi. Nie wszystkie jednak formy rehabilitacji zostały pozytywnie ocenione przez respondentów, np. usługi partnera zastępczego nie znalazły wśród nich akceptacji.
Bibliografia
Alexander C.J. et al., Sexual activities, desire, and satisfaction in males pre- and post-spinal cord injury, „Archives of Sexual Behavior” 1993, vol. 22, no. 3.
Bartoszek A., Seksualność osób niepełnosprawnych. Studium teologicznomoralne, Katowice 2009.
Block B., Osobowościowe uwarunkowania nasilenia problemów psychospołecznych u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, Lublin 1999.
Daszykowska J., Jakość życia w koncepcjach związanych ze zdrowiem, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego”, Rzeszów 2006.
Davies D., Sex and Relationship Facilitation Project for People with Disabilities, „Sexuality and Disability” 2000, vol. 18, no. 3.
Dembińska M., Seks specjalnej troski, www.kampaniespoleczne.pl [dostęp: 27.04.2012].Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności, red. K. Smoczyńska, A.I. Brzezińska, R. Kaczan, Warszawa 2010.
Fiedorowicz A., Kalecy, ale nie w łóżku, http://www.focus.pl/cywilizacja/zobacz/publikacje/kalecyaleniewlozku [dostęp: 23.02.2012].
Franek A., Integracja dorosłych niepełnosprawnych, t. 1: Idea integracji a wychowanie: ku pedagogice integralnej, (seria Integracja, Nauczyciel, Wychowanie), Kraków 2004.
International Classification of Impairments Disabilities and Handicaps, World Health Organisation, Geneva 1980.
Izdebski Z., Postawy wobec seksualności osób niepełnosprawnych, [w:] M. Kościelska, B. Aouil, Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca, Bydgoszcz 2004.
Kirenko J., Psychospołeczne determinanty funkcjonowania seksualnego osób z uszkodze-niem rdzenia kręgowego, Lublin 1998.
Kirenko J., Z badań nad funkcjonowaniem seksualnym osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, [w:] M. Chodkowska, Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraźniejszości i wyzwań przyszłości, Lublin 1998.
Kopaniszyn I., Seks po urazach rdzenia kręgowego, [w:] Wybrane uwarunkowania rehabi-litacji osób niepełnosprawnych, red. J. Rottermund, A. Klinik, Kraków 2005.
Kościelska M., Aouil B., Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca, Bydgoszcz 2004.
Kościelska M., Niechciana seksualność. O ludzkich potrzebach osób niepełnosprawnych intelektualnie, Warszawa 2004.
LewStarowicz Z., Życie intymne osób niepełnosprawnych, Warszawa 1999.
ŁuczakPiechowiak A. et al., Fizykoterapia w spastyczności, „Balneologia Polska” 2008, nr 3.
Mead S., Knott M.,Topical cryotherapy –use for relief of pain and spasticity, „Calif. Med.” 1966, no. 105.
Migas A., Seksualność i życie rodzinne osób z ograniczoną sprawnością fizyczną, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja” 2007, t. 7, nr 4.
Nicotra A. et al., Emotional and autonomic consequences of spinal cord injury explored using functional brain imaging, „Brain” 2006, no. 129.
Ogonowski A. et al., Neurogenne skostnienia okołostawowe w przebiegu rehabilitacji cho-rych z uszkodzeniem rdzenia, „Postępy Rehabilitacji” 1994, t. 8, supl. I.
Ossowski R., Jakość życia – efektywne pełnienie ról społecznych i zawodowych jako wskaź-nik udanej rehabilitacji, [w:] M. Kościelska, B. Aouil, Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca, Bydgoszcz 2004.
Ostrowska A., Imieliński K., Seks ludzi niepełnosprawnych fizycznie, [w:] K. Imieliński, Miłość i seks, Warszawa 1980.
Ostrowska A., Sikorska J., Sufin Z., Sytuacja ludzi niepełnosprawnych w Polsce (raport z badań), Warszawa 1994.
Radomski D., Czynniki utrudniające realizację życia erotycznego osób niepełnosprawnych fizycznie, „Seksuologia Polska” 2005, t. 3, nr 1.
Schirmer M. et al., Neurochirurgia, przeł. P. Słoniewski, Wrocław 1998.
Schorzenia i urazy kręgosłupa, red. J. Kiwerski, Warszawa 2001.
Siosteen A. et al., Sexual ability, activity, attitudes and satisfaction as a part of adjustment in spinal cord injured subjects, „Paraplegia” 1990, vol. 28.
Soden R., Walsh J., Causes of death after spinal cord injury, „Spinal Cord” 2000, vol. 38.
Świat pełen znaczeń – kultura i niepełnosprawność, red. J. Baran, S. Olszewski, Kraków 2006.
Tederko P., Radomski D., Zdrowie seksualne osób po urazie kręgosłupa powikłanym za-burzeniami neurologicznymi, „Seksuologia Polska” 2009, t. 7, nr 2.
Witkowski T., Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych, Warszawa 1993.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA