Tom 2 Nr 3 (2014)

Słowo wstępne

Życie intymne ludzi niepełnosprawnych nie stanowi już obecnie tematu tabu. Choć z tezą tą trudno się w pełni zgodzić, to jednak, przeglądając polską i zagraniczną literaturę z ostatnich 20 lat, można zauważyć, że na temat potrzeb seksualnych osób niepełnosprawnych pisze się coraz więcej. Prezentowany Czytelnikowi numer „Kontekstów Pedagogicznych” zawiera zbiór tekstów poświęconych różnym aspektom życia seksualnego osób niepełnosprawnych. Autorzy z Czech, Słowacji, Wielkiej Brytanii i Polski zastanawiają się nad kwestiami związanymi z życiem intymnym ludzi będących po urazach rdzenia kręgowego, ludzi z niepełnosprawnością intelektualną i niepełnosprawnością sensoryczną.

Choć coraz więcej wiadomo na temat seksualności osób niepełnosprawnych, to nadal brakuje systemowego uregulowania kwestii związanych z profesjonalizacją zawodu edukatora seksualnego czy – bardziej współcześnie – pedagoga seksualnego. Nie podejmuje się zbyt znaczących działań odnośnie do edukacji przyszłych pedagogów seksualnych. Nie ma zgody co do tego, w jaki sposób edukować profesjonalistów, a także jak powinni oni edukować dzieci i młodzież. W większości przypadków nikt nie sprawuje superrewizji nad prowadzonymi szkoleniami, nie wiadomo, co i jak zostaje przekazywane. W wielu placówkach zajęć z zakresu edukacji seksualnej albo nie prowadzi się w ogóle, albo są prowadzone w niewłaściwy sposób. Rzadko zdarza się, że wiedza przekazywana podczas tych zajęć jest spójna ze współczesną wiedzą seksuologiczną, zawierającą zarówno treści – jak to często jest określane – fizjologiczne (choć te są niezbędne, by rozumieć ludzką seksualność i mechanizmy rządzące ludzką seksualnością), jak i odnoszące się do społecznych uregulowań życia seksualnego, w tym wiedzy z zakresu: ról płciowych, wiedzy o tożsamości seksualnej, wiedzy na temat kobiecości i męskości, ról biologicznych i społecznych wynikających z bycia kobietą i mężczyzną, a także wiedzy na temat orientacji seksualnych związków, małżeństwa i rodzicielstwa itd.

Na przestrzeni ostatnich lat doświadczyliśmy szeregu zmian, również na płaszczyźnie ludzkiej seksualności. W tym roku mija 30 lat od wydania przez Światową Organizację Zdrowia postanowień w sprawie zdrowia seksualnego, która uznała, że „zdrowie seksualne jest integracją biologicznych, emocjonalnych, intelektualnych i społecznych aspektów życia seksualnego, ważnych dla pozytywnego rozwoju osobowości, komunikacji i miłości”. Niemniej, pomimo istotnego wzrostu zainteresowania problematyką seksualności, nadal wiele zostało do zrobienia w zakresie normalizacji życia seksualnego osób niepełnosprawnych. Autorzy poszczególnych tekstów zawartych w niniejszym opracowaniu ukazują współczesne podejście do kwestii seksualności człowieka, widzianej przez pryzmat swojej dziedziny naukowej. Wraz z rozwojem wiedzy pojawiają się kolejne trudności, dylematy, które powinny znaleźć rozwiązanie. Niewątpliwym problemem są pojawiające się coraz częściej i wyraźniej zachowania trudne wśród młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie. Uwzględniając godność osoby ludzkiej, Autorzy poszczególnych artykułów poprzez cenne konkluzje i praktyczne wskazówki zwracają uwagę współczesnemu społeczeństwu na konieczność ukierunkowywania wysiłków i działań zmierzających do zapewnienia każdemu człowiekowi warunków życia odpowiadających jego potrzebom.

Remigiusz J. Kijak