Słowa kluczowe
dziecko
nauczyciel
relacja
asymetria relacji
wypowiedzi relacyjne
Jak cytować
Abstrakt
Porozumiewanie się dziecka i nauczyciela w sytuacjach edukacyjnych stanowi szczególną formę komunikacji, opartą na diadycznej strukturze i relacjach osób w nim uczestniczących. Jej specyfika wyrażana jest w różnych typach wypowiedzi, demonstrujących diadyczność sytuacji edukacyjnej i asymetrię relacji. Należą do nich wypowiedzi akceptujące samodzielność dziecka, stanowiące o gotowości do pomocy, wypowiedzi potwierdzające zależność dziecka, wypowiedzi potwierdzające niezależność nauczyciela i wypowiedzi dziecka eksponujące siebie. Ich występowanie stanowi o jakości edukacji, a rozpoznawanie i tworzenie przez właściwe zastosowanie odpowiedniej relacji z uczniem jest niezbędną umiejętnością nauczyciela.
Bibliografia
Adamek, I. (2014). Jakość edukacji dziecka/ucznia – nauczyciele jako przewodnicy w uczeniu się [Quality of Child/Student Education – Teachers as Learning Guides]. In: I. Adamek & B. Olszewska (eds.), Pomiędzy dwoma edukacjami. Nauczyciel wczes-nej edukacji dziecka wobec zmian [Between Two Educations. Early School Education Teacher in the Face of Change] (pp. 15–26). Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi.
Bochno, E. (2004). Rozmowa jako metoda oddziaływania wychowawczego [Conversation as a Method of Educational Influence]. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Eggins, S. & Martin, J.R. (2001). Gatunki i rejestry dyskursu [Genres and Registers of Discourse]. In: T.A. Van Dijk (ed.), Dyskurs jako struktura i proces [Discourse as Structure and Process], transl. T. Dobrzyńska & G. Grochowski (pp. 153–182). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Flick, U. (2012). Projektowanie badania jakościowego [Designing Qualitative Research], transl. P. Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Frydrychowicz, S. (2005). Sposoby i wymiary komunikowania interpersonalnego a rozwój człowieka [Ways and Dimensions of Interpersonal Communication and Human Development]. Psychologia Rozwojowa, 10(3), 93–100.
Gibbs, G. (2015). Analizowanie danych jakościowych [Analyzing Qualitative Data]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Harwas-Napierała, B. (2006). Komunikacja interpersonalna w rodzinie [Interpersonal Family Communication]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Kojs, W. (2014). O strukturze i funkcjach rozmowy w procesach kształcenia [On the Structure and Functions of Conversation in Educational Processes]. In: A. Karpińska & N. Zinczuk (eds.), Dydaktyczna refleksja o edukacyjnych priorytetach [Didactic Reflection on Educational Priorities] (pp. 179–200). Warszawa: Żak.
Miles, M.B. & Huberman, A.M. (2000). Analiza danych jakościowych [Qualitative Data Analysis], transl. S. Zabielski. Białystok: Trans Humana.
Nęcki, Z. (2000). Komunikacja międzyludzka [Interpersonal Communication]. Kraków– Kluczbork: Antykwa.
Oelszlaeger-Kosturek, B. (2018). Nauczyciel i uczeń. Teoria i praktyka odbioru oraz transmisji informacji w edukacji wczesnoszkolnej [Teacher and Student. Theory and Practice of Receiving and Transmitting Information in Early School Education]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Ostrowska, U. (2000). Dialog w pedagogicznym badaniu jakościowym [Dialogue in a Qualitative Pedagogical Study]. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Retter, H. (2005). Komunikacja codzienna w pedagogice [Everyday Communication in Pedagogy]. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Rostańska, E. (2010). Dziecko i dorosły w rozmowie [A Child and an Adult in Conversation]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Rostańska, E. (2016). Komunikacyjne relacje między dzieckiem i nauczycielem edukacji wczesnoszkolnej [Communication Relations Between a Child and an Early School Education Teacher]. In: K. Kraszewski & I. Paśko (eds.), Aktywność poznawcza i działaniowa dzieci w badaniach pedagogicznych [Cognitive and Operational Activity of Children in Pedagogical Research] (pp. 37–44). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rostańska, E. (2018). Trudna komunikacja – trudna edukacja [Difficult Communication – Difficult Education]. Konteksty Pedagogiczne, 1(10), 37–48.
Rostańska, E. (2019). Trudna komunikacja. Porozumiewanie się dziecka i dorosłego w rodzinie i szkole [Difficult Communication. Child-Adult Communication in Family and School]. In: M. Cywińska (ed.), Edukacyjne przestrzenie sytuacji trudnych dzieci [Educational Situational Spaces of Difficult Children] (pp. 349–369). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją [Methodology of Educational Research]. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Van Dijk, T.A. (2001). Badania nad dyskursem [Discourse Analysis]. In: T.A. Van Dijk (ed.), Dyskurs jako struktura i proces [Discourse as Structure and Process], transl. T. Dobrzyńska & G. Grochowski (pp. 9–45). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zalewska-Bujak, M. (2017). Obraz szkolnych relacji komunikacyjnych nauczyciela z uczniami [An Image of Teacher-Student Communication Relations]. Konteksty Pedagogiczne, 2(9), 59–76.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA