Dysleksja a zaburzenia przedsionkowe, proprioceptywne oraz niedojrzałość neuromotoryczna
pdf

Słowa kluczowe

dysleksja
integracja sensoryczna
niedojrzałość neuromotoryczna
reakcje równoważne
kontrola postawy
propriocepcja
metody wsparcia dzieci z grupy ryzyka dysleksji

Jak cytować

KUCHARCZYK, I.; GOSK-SOBAŃSKA, U. Dysleksja a zaburzenia przedsionkowe, proprioceptywne oraz niedojrzałość neuromotoryczna. Konteksty Pedagogiczne, [S. l.], v. 2, n. 19, p. 11–31, 2022. DOI: 10.19265/kp.2022.2.19.357. Disponível em: https://kontekstypedagogiczne.pl/kp/article/view/357. Acesso em: 3 grudz. 2024.

Abstrakt

Dysleksja to specyficzne trudności w uczeniu się, objawiające się niemożnością płynnego opanowania czytania i pisania. Jest wiele teorii wyjaśniających przyczyny występowania dysleksji. Do najnowszych poglądów zalicza się przekonanie, że istnieje ścisły związek między występowaniem specyficznych trudności w uczeniu się a zaburzeniami integracji sensorycznej. Należy podkreślić zależność między czytaniem i pisaniem a percepcją słuchową i wzrokową, umiejętnościami równoważnymi, kontrolą postawy, propriocepcją. Dysleksja wynikać może również z niedojrzałości neuromotorycznej i niewyhamowanych odruchów niemowlęcych, takich jak asymetryczny toniczny odruch szyi, symetryczny toniczny odruch szyi czy toniczny odruch błędnikowy. Niewyhamowane odruchy niemowlęce przyczyniają się m.in. do nieumiejętności przekraczania linii środkowej ciała, trudności w integracji prawej i lewej oraz górnej i dolnej strony ciała, negatywnie wpływają na percepcję wzrokową, słuchową, umiejętności równoważne, kontrolę postawy. Ważną rolę w procesie edukacji odgrywa nauczyciel wychowania przedszkolnego. Na podstawie występujących u dziecka objawów potrafi on dobrać odpowiednie ćwiczenia i programy terapeutyczne minimalizujące skutki niedojrzałości neuromotorycznej, zaburzeń integracji sensorycznej, poprawiające funkcje psychoruchowe, niezbędne w procesie nauki czytania i pisania. Im wcześniej zostanie rozpoczęty proces terapeutyczny, tym bardziej objawy dysleksji mogą zostać zminimalizowane.

https://doi.org/10.19265/kp.2022.2.19.357
pdf

Bibliografia

American Academy of Pediatrics (2012). Sensory Integration Therapies for Children With Developmental and Behavioral Disorders. Pediatrics, 129(6), 1186‒1189.

Ayres, A.J. (2018). Integracja sensoryczna a zaburzenia uczenia się, tłum. J. Okuniewicz. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Barela, A.M., Barela, J.A., Rinaldi, N.M. i de Toledo, D.R. (2009). Influence of Imposed Optic Flow Characteristics and Intention on Postural Responses. Motor Control, 13(2), 119‒129. DOI: 10.1123/mcj.13.2.119.

Barela, J.A., Dias, J.L., Godoi, D., Viana, A.R. i Freitas Jr., P.B. (2011). Postural Control and Automaticity in Dyslexic Children: The Relationship between Visual Information and Body Sway. Research in Developmental Disabilities, 32, 1814‒1821. DOI:10.1016/j.ridd.2011.03.011.

Barela, J.A., Jeka, J.J. i Clark, J.E. (2003). Postural Control in Children: Coupling to Dynamic Somatosensory Information. Experimental Brain Research, 150, 434–442. DOI: 10.1007/s00221-003-1441-5.

Barth, A.E., Denton, C.A., Stuebing, K.K., Fletcher, J.M., Cirino, P.T., Francis, D.J. i Vaughn, S. (2010). A Test of the Cerebellar Hypothesis of Dyslexia in Adequate and Inadequate Responders to Reading Intervention. Journal of the International Neuropsychological Society, 16(3), 526–536. DOI: 10.1017/s1355617710000135.

Berne, S.A. (2003). The Primitive Survival Reflexes. Journal of Optometric Vision Development, 34(2), 83‒85.

Bilbilaj, S., Aranit, G. i Fatlinda, S. (2017). Measuring Primitive Reflexes in Children with Learning Disorders. European Journal of Multidisciplinary Studies, 5(1), 285. DOI:10.26417/EJMS.V5I1.P285-298.

Bogdanowicz, M. (2012). Ryzyko dysleksji, dysortografii i dysgrafii. Skala Ryzyka Dysleksji wraz z normami dla klas I i II. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Fernandez, V.G., Stuebing, K., Juranek, J. i Fletcher, J.M. (2013). Volumetric Analysis of Regional Variability in the Cerebellum of Children with Dyslexia. Cerebellum, 12, 906–915. DOI: 10.1007/s12311-013-0504-9.

Freitas Jr., P.B. i Barela, J.A. (2004). Postural Control as a Function of Self- and Object-motion Perception. Neuroscience Letters, 369(1), 64‒68. DOI: 10.1016/j.neulet.2004.07.075.

Goddard, S. (2004). Odruchy, uczenie i zachowanie – klucz do umysłu dziecka, tłum. M. Macińska. Warszawa: Międzynarodowy Instytut Neurokinezjologii Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów.

Goddard Blythe, S. (2011a). Dojrzałość neuromotoryczna jako wskaźnik gotowości rozwojowej do nauki. Raport z wdrożenia Baterii Neuromotorycznych Testów oraz Programu Ruchu Rozwijającego w szkołach w Northumberland i Berkshire. W: E.M. Kulesza (red.), Ruch, wzrok, słuch – podstawa uczenia się; Movement, vision, hearing – the basis of learning (s. 25‒40). Warszawa: Wydawnictwo APS im. M. Grzegorzewskiej.

Goddard Blythe, S. (2011b). Jak osiągać sukcesy w nauce? Uwaga, równowaga i koordynacja, tłum. M. Trzcińska. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Goddard Blythe, S. (2013). Jak ocenić dojrzałość dziecka do nauki?, tłum. M. Macińska. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Goddard Blythe, S. (2015). Niedojrzałość neuromotoryczna dzieci i dorosłych, tłum. T. Śliwowski. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Goswami, U. (2015). Sensory Theories of Developmental Dyslexia: Three Challenges for Research. Nature Reviews. Neuroscience, 16(1), 43–54. DOI: 10.1038/nrn3836.

Goulème, N., Villeneuve, P., Gérard, Ch.-L., Peyre, H. i Bucci, M.P. (2017). Influence of Both Cutaneous Input from the Foot Soles and Visual Information on the Control of Postural Stability in Dyslexic Children. Gate & Posture, 56, 141‒146. DOI: 10.1016/j.gaitpost.2017.04.039.

Grzywniak, C. (2010). Wpływ postaci uporczywych odruchów śladowych na wzrost trudności szkoły. Szkoła Specjalna, 2, 98–112.

Hazzaa, N., Shalaby, A., Hassanein, S., Naeem, F., Khattab, A. i Metwally, N. (2021). Assessment of Balance Functions and Primitive Reflexes in Children With Learning Disability. Ain Shams Medical Journal, 72(1), 97‒103. DOI: 10.21608/asmj.2021.167357

Instytut Badań Edukacyjnych (2014). Nowe trendy w diagnozie specyficznych zaburzeń uczenia się: dysleksja i zaburzenia językowe SLI. Pobrane z: https://www.ibe.edu.pl/ pl/media-prasa/aktualnosci-prasowe/430-nowe-trendy-w-diagnozie-specyficznych-zaburzen-uczenia-sie-dysleksja-i-zaburzenia-jezykowe-sli [dostęp: 15.01.2022].

Jordan-Black, J.A. (2005). The Effects of the Primary Movement Programme on the Academic Performance of Children Attending Ordinary Primary School. Journal of Research in Special Educational Needs, 5(3), 101–111. DOI: 10.1111/j.1471-3802. 2005.00049.x.

Kranowitz, C.S. (2012). Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego – diagnoza i postępowanie, tłum. A. Sawicka-Chrapkowicz. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Laprevotte, J., Papaxanthis, Ch., Saltarelli, S., Quercia, P. i Gaveau, J. (2021). Movement Detection Thresholds Reveal Proprioceptive Impairments in Developmental Dyslexia. Scittific Reports, 11(1), 299. DOI: 10.1038/s41598-020-79612-4.

McEvoy, M. (2003). The Role of Persistent Primitive Reflexes in Learning Difficulties: An Evaluation of a New Causal Theory of Dyslexia. Doctoral dissertation. Dublin: Trinity College.

McPhillips, M., Hepper, P.G. i Mulhern, G. (2000). Effects of Replicating Primary-Reflex Movements on Specific Reading Difficulties in Children: A Randomised, Double-Blind, Controlled Trial. Lancet, 355(9203), 537. DOI: 10.1016/s0140-6736(99)02179-0.

McPhillips, M. i Jordan-Black, J.A. (2007). Primary Reflex Persistence in Children with Reading Difficulties (Dyslexia). A Cross-Sectional Study. Neuropsychologia, 45, 748–754. DOI: 10.1016/j.neuropsychologia.2006.08.005.

McPhillips, M. i Sheehy, N. (2004). Prevalence of Persistent Primary Reflexes and Motor Problems in Children with Reading Difficulties. Dyslexia, 10(4), 316‒338. DOI.org/10.1002/dys.282.

Mikler-Chwastek, A. (2017). Ryzyko dysleksji rozwojowej u dzieci w wieku przedszkolnym. W: A. Mikler-Chwastek (red.), Trudności w uczeniu się i zaburzenia zachowania występujące u małych dzieci (s. 57‒71). Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Miller, L.J. (2016). Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego, tłum. A. Pałynyczko-Ćwiklińska. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Nicolson, R.I. i Fawcett, A.J. (2019). Development of Dyslexia: The Delayed Neural Commitment Framework. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 13, 1–16. DOI: 10.3389/fnbeh.2019.00112.

Nicolson, R.I., Fawcett, A.J. i Dean, P. (2001). Developmental Dyslexia: The Cerebellar Deficit Hypothesis. Trends in Neurosciences, 24, 508‒511. DOI: 10.1016/ S0166-2236(00)01896-8.

Nunzi, M., Sylos Labini, F., Meli, A., Baldi, S., Tufarelli, D. i Di Brina, C. (2018). Static Balance Performance and Sensory Integration Abilities Children with Dyslexia and Developmental Coordination Disorder. W: H.P. Silva, L. Constantine, M.J. Escalona, A.J. Ramirez i M. Helfert (red.), Proceedings of the 2 International Conference on Computer-Human Interaction Research and Application (s. 150‒155). Seville. DOI: 10.5220/0006930601500155.

Pozzo, T., Vernet, P., Creuzot-Garcher, C., Robichon, F., Bron, A. i Quercia, P. (2006). Static Postural Control in Children with Developmental Dyslexia. Neuroscience Letters, 403(3), 211–215. DOI: 10.1016/j.neulet.2006.03.049.

Przyrowski, Z. (2001). Podstawy diagnozy i terapii integracji sensorycznej. W: C. Szmigiel (red.), Podstawy diagnostyki i rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (s. 123‒161). Kraków: Wydawnictwo AWF.

Raberger, T. i Wimmer, H. (2003). On the Automaticity/Cerebellar Deficit Hypothesis of Dyslexia: Balancing and Continuous Rapid Naming in Dyslexic and ADHD Children. Neuropsychologia, 41(11), 1493‒1497. DOI: 10.1016/ s0028-3932(03)00078-2.

Ramus, F. (2003). Developmental Dyslexia: Specific Phonological Deficit or General Sensorimotor Dysfunction? Neurobiology, 13(2), 212–218. DOI: 10.1016/ s0959-4388(03)00035-7.

Reynolds, Ch. i Reynolds, K.S. (2010). A Study of the Effectiveness of Sensory Integration Therapy on Neuro-Physiological Development. The British Institute for Learning Development Dubai, 7, 1‒19.

Reynolds, D., Nicolson, R.I. i Hambly, H. (2003). Evaluation of an Exercise-based Treatment for Children with Reading Difficulties. Dyslexia: An International Journal of Research and Practice, 9(1), 48–71. DOI: 10.1002/dys.235.

Rochelle, K.S.H. i Talcott, J.B. (2006). Impaired Balance in Developmental Dyslexia? A Meta-Analysis of the Contending Evidence. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47, 1159–1166. DOI: 10.1111/j.1469-7610.2006.01641.x.

Skonieczna-Żydecka, K., Bloch, M., Kąkol, M., Pierzak-Sominka, J. i Adler, G. (2015). Wpływ zaburzeń integracji sensorycznej na umiejętności szkolne u dzieci neurotypowych. Integracja Sensoryczna, 15(2), 17‒25.

Stein, J. (2019). The Current Status of the Magnocellular Theory of Developmental Dyslexia. Neuropsychologia, 130, 66–77. DOI: 10.1016/j.neuropsychologia.2018.03.022.

Souchard, P. (red.). (2011). Fizjoterapeutyczna metoda Globalnych Wzorców Posturalnych, tłum. A. Pirowska i A. Szumiec. Wrocław: Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner.

Steuden, M. (2011). Struktura i funkcje układu nerwowego. W: Ł. Domańska, A.R. Borkowska (red.), Podstawy neuropsychologii klinicznej (s. 41‒92). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Stoffregen, T.A., Hove, P., Schmit, J. i Bardy, B.G. (2006). Voluntary and Involuntary Postural Responses to Imposed Optic Flow. Motor Control, 10(1), 24‒33. DOI: 10.1123/MCJ.10.1.24.

Stoodley, C.J. (2014). Distinct Regions of the Cerebellum Show Gray Matter Decreases in Autism, ADHD, and Developmental Dyslexia. Frontiers in System Neuroscience, 8(92). DOI: 10.3389/fnsys.2014.00092.

Stoodley, C.J., Fawcett, A.J., Nicolson, R.I. i Stein, J.F. (2005). Impaired Balancing Ability in Dyslexic Children. Experimental Brain Research, 167(3), 370–380. DOI: 10.1007/s00221-005-0042-x.

Stoodley, C.J. i Stein, J.F. (2013). Cerebellar Function in Developmental Dyslexia. Cerebellum, 12, 267–276. DOI: 10.1007/s12311-012-0407-1.

Szmalec, J. (2019). Efektywność terapii integracji sensorycznej w usprawnianiu rozwoju ruchowego i kształtowaniu gotowości szkolnej dzieci 5‒6-letnich. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Trempała, J. (red.). (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Vasta, R., Marshall, M.H. i Scott, M. (2000). Psychologia dziecka, tłum. M. Babiuch. Warszawa: Wydawnictwo WSiP.

Viana, A.R., Razuk, M., de Freitas, P.B. i Barela, J.A. (2013). Sensori Motor Integration in Dyslexic Children under Different Sensory Stimulations. Plos One, 16(8), 1–10. DOI: 10.1371/journal.pone.0072719.

Vicari, S., Marotta, L., Menghini, D., Molinari, M. i Petrosini, L. (2003). Implicit Learning Deficit in Children with Developmental Dyslexia. Neuropsychologia, 41(1), 108–114. DOI: 10.1016/s0028-3932(02)00082-9.

Vieira, S., Quercia, P., Michel, C., Pozzo, T. i Bonnetblanc, F. (2009). Cognitive Demands Impair Postural Control in Developmental Dyslexia: A Negative Effect That Can Be Compensated. Neuroscience Letters, 462, 125‒129. DOI: 10.1016/j. neulet.2009.06.093.

Viholainen, H., Aro, M., Ahonen, T., Crawford, S., Cantell, M. i Kooistra, L. (2011). Are Balance Problems Connected to Reading Speed or the Familial Risk of Dyslexia? Developmental Medicine & Child Neurology, 53(4), 350–353. DOI.org/10.1111/j.1469-8749. 2010.03856.x.

Quercia, P., Demougeot, L., Dos Santos, M. i Bonnetblanc, F. (2011). Integration of Proprioceptive Signals and Attentional Capacity during Postural Control Are Impaired but Subject to Improvement in Dyslexic Children. Experimental Brain Research, 209(4), 599–608. DOI: 10.1007/s00221-011-2593-3.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prawa autorskie (c) 2023 Konteksty Pedagogiczne

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.