Słowa kluczowe
pedagogika muzyki
bajkoterapia
wychowanie estetyczne
podstawowa szkoła muzyczna
Jak cytować
Abstrakt
Obok wielu korzyści, edukacja w podstawowej szkole muzycznej wiąże się z czynnikami ryzyka, ponieważ wśród dziecięcych muzyków występują objawy lękowe, stres i trema. Powodem tego jest fakt, że uczniowie doświadczają częstej ekspozycji społecznej w formie indywidualnych muzycznych występów publicznych – egzaminów, konkursów, koncertów, podczas których zostają oni poddani mniej lub bardziej formalnej ocenie oraz rywalizacji. Pamiętając, że uczniowie ci stanowią grupę wysoko wrażliwą na piękno plastyki, literatury, muzyki, przyjąć należy, iż potrzebują oni wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dopasowanego do ich szczególnych potrzeb. W tym celu psycholog i pedagog szkolny, a także inne dorosłe osoby, znaczące w życiu ucznia, mogą zastosować niestandardowe metody terapeutyczne, czyli zwrócić się do uczniów językiem sztuki, bo taki dzieciom kształconym muzycznie jest przecież najbliższy. Autorka proponuje zatem, aby był to język poezji Joanny Kulmowej. Utwory wspomnianej poetki posiadają funkcje terapeutyczne, korzystne dla psychiki młodego muzyka, wpisujące się niejako w cele bajkoterapii, oraz wprowadzają one uczniów w świat wartości duchowych i estetycznych. Artykuł jest pierwszą częścią cyklu poświęconego wykorzystaniu twórczości Joanny Kulmowej w szkolnictwie muzycznym. Jego celem jest przedstawienie oraz analiza tomu Bajki skrzydlate pod kątem funkcji, jaką może on pełnić w psychologiczno-pedagogicznym wsparciu uczniów podstawowej szkoły muzycznej.
Bibliografia
Adasiewicz, E. (2015). Rola wychowawcy klasy w zapobieganiu niepowodzeniom szkolnym. Pedagogika Rodziny, 5(3), 151–161.
Chęcińska, U. (1998). O Leokadii, nadmiarze i dalszym ciągu. W: U. Chęcińska (red.), Joanna Kulmowa wobec świata literatury (s. 107–117). Szczecin: Książnica Pomorska.
Chęcińska, U. (2007). Poetka i paidia. O muzie dziecięcej Joanny Kulmowej. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Chęcińska, U. (2013). Pedagogika żartobliwa według Janusza Korczaka i Joanny Kulmowej. Prolegomena. W: A. Czernow (red.), Janusz Korczak. Pisarz (s. 155–165). Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Diessner, R. (2019). Understanding the Beauty Appreciation Trait: Empirical Research on Seeking Beauty in All Things. London: Palgrave Macmillan.
Gaarder, J. (2018). Świat Zofii. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Głowacka, E. (2006). Artediagnoza. Psychologiczna specyfika twórczości plastycznej dzieci neurotycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ingarden, R. (2017). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Jordan-Szymańska, A. (2006). Psychologiczne uwarunkowania oceny wykonań muzycznych. W: M. Chmurzyńska i B. Kamińska (red.), Ocenianie wykonań muzycznych (s. 45–77). Warszawa: AMFC.
Kaleńska-Rodzaj, J. (2014). Motywacja do nauki gry na instrumencie muzycznym w świetle modelu Jachuelynne S. Eccles. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica, VII, 8–23.
Katra, G. (2020). Model roli psychologa szkolnego – propozycja własna. W: G. Katra, E. Sokołowska (red.), Rola i zadania psychologa we współczesnej szkole. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Konaszkiewicz, Z. (2015). Specyfika szkoły muzycznej w Polsce – szanse i zagrożenia. W: A. Delecka-Bury (red.), Współczesne wyzwania szkolnictwa muzycznego (s. 11–27). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Konaszkiewicz, Z. (2018). Wybrane problemy współczesnego dzieciństwa w kontekście edukacji muzycznej. Aspekty Muzyki, 8, 15–37.
Krasoń, K. (2009). Biblioterapia. W: K. Heska-Kwaśniewicz (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980). T. 2 (s. 225–283). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kucharska-Babula, A. (2019). Jak przybliżyć lekturę do ucznia? Czytanie „Pana Tadeusza” w podstawowej szkole muzycznej. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia, 10(285), 144–156.
Kulmowa, J. (1971). Deszczowa muzyka. Kraków: Drukarnia Narodowa, Starodruk.
Kulmowa, J. (1991). Bajki skrzydlate. Szczecin: Glob.
Kulmowa, J. (1998). Psalm toastu. Szczecin: Książnica Pomorska.
Kumik, E. (2012). Szkoła muzyczna ważnym ośrodkiem życia kulturalnego. Wartości w Muzyce, 4, 334–347.
Labiak, D. (2021). Uczeń szkoły muzycznej I stopnia w edukacji wczesnoszkolnej – wypowiedzi nauczycieli klas I–III na temat wybranych aspektów funkcjonowania szkolnego początkujących muzyków. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 16(1), 23–40. DOI: 10.35765/eetp.2021.1659.02.
Lehmann, A.C., Sloboda, J.A. i Woody, R.H. (2007). Psychology for Musicians. Understanding and Acquiring the Skills. New York: Oxford University Press.
Ługowska, J. (1994). „Kto?” Joanny Kulmowej jako przykład współczesnej poezji dla młodego odbiorcy. W: U. Chęcińska (red.), Dziecko i jego światy w poezji dla dzieci (s. 41–48). Szczecin: Książnica Szczecińska.
Molicka, M. (2011). Biblioterapia i bajkoterapia. Rola literatury w procesie rozumienia świata społecznego i siebie. Poznań: Media Rodzina.
Nogaj, A. (2008). Psychologiczna analiza rozwoju talentu muzycznego Rafała Blechacza. W: W. Limont, J. Cieślikowska i J. Dreszer (red.), Zdolności, talent, twórczość, tom 2 (s. 29–42). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Nogaj, A. (2012). Psychologiczna sytuacja ucznia. W: W. Jankowski (red.), Raport o stanie szkolnictwa muzycznego I stopnia. Diagnozy, problemy, wnioski modelowe (s. 135–157). Warszawa: Instytut Muzyki i Tańca.
Nogaj, A. (2014). Rola mistrza w rozwoju muzycznej tożsamości młodego adepta sztuki muzycznej. W: G.E. Kwiatkowska i J. Posłuszna (red.), Relacja mistrz-uczeń. Rozważania z perspektywy psychologii muzyki (s. 82–97). Kraków: Wydawnictwo Aureus.
Nogaj, A. i Ossowski, R. (2017). Cechy osobowości uczniów szkół muzycznych a poziom otrzymywanego wsparcia społecznego. Polskie Forum Psychologiczne, 22(1), 82–100. DOI: 10.14656/PFP20170105.
Nogaj, A. (2019). Psychologiczne kompetencje nauczycieli w świetle wybranych trudności uczniów szkół muzycznych. W: L. Kataryńczuk-Mania i G. Mania (red.), Konteksty kultury, konteksty edukacji – wielowymiarowość kształcenia artystycznego i upowszechniania kultury (s. 131–165). Kraków, Skarbona: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kameralistów.
Peterson, C. i Seligman, M.E.P. (2004). Character strengths and virtues: a handbook and classification. Washington: American Psychological Association.
Seligman, M.E.P. (2005). Prawdziwe szczęście. Psychologia pozytywna a urzeczywistnienie naszych możliwości trwałego spełnienia. Poznań: Media Rodzina.
Stefańska-Klar, R. (2005). Późne dzieciństwo. Młodszy wiek szkolny. W: B. Harwas-Napierała i J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 130–162). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Stępień, U. (2002). O ocenianiu w edukacji wczesnoszkolnej raz jeszcze. Nauczyciel i szkoła, 3–4(16–17), 322–333.
Sufa, B. i Janas, M. (2018). Bajkoterapia jako skuteczna metoda wspomagająca rozwój dziecka. Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna, 2(12), 413–425.
Szuman, S. (1938). Afirmacja życia. Lwów: Nowa Drukarnia Lwowska.
Szuman, S. (1975). O sztuce i wychowaniu estetycznym. Warszawa: WSiP.
Wilsz, N. (2012). Czy słuchanie muzyki ma korzystny wpływ na procesy poznawcze, strategie uczenia się i osiągnięcia w nauce? W: E. Czerniawska (red.), Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka (s. 145–160). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Wojtanowska-Janusz, B. (2014). Wpływ muzyki i edukacji muzycznej na rozwój dzieci i młodzieży. W: A. Nogaj (red.), Zeszyty Psychologiczno-Pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej (s. 35–46). Warszawa: Centrum Edukacji Artystycznej.
Zając, A. (2019). Lubię, jak na mnie patrzysz. Światło, piękno, spotkanie. Kraków: Bratni Zew Wydawnictwo Franciszkanów.
Zając, A. (2023). Bóg jest piękny! Duchowość franciszkańska zaktualizowana. Kraków: Bratni Zew Wydawnictwo Franciszkanów.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Konteksty Pedagogiczne