Słowa kluczowe
adaptacja filmowa
modyfikacja znaczeń i oddziaływań
Jak cytować
Abstrakt
Bajka ludowa była jednym z gatunków folkloru mających niezwykle istotne znaczenie wychowawcze. Poprzez prostotę i stereotypowość konstrukcji fabularnych, brak elementów opisowych, dążność do ujęć uniwersalnych, binarny układ postaci i optymistyczne zakończenie, prezentujące zwycięstwo dobra nad złem, ukazywała świat wartości i kształtowała ich hierarchię. Bohaterowie ludzcy, pozbawieni głębi psychologicznej, reprezentowali pewne typy, jednoznaczne pod względem moralnym, i stanowili nieprzebraną skarbnicę wzorców postępowania. Niestety badania terenowe wskazują, że w ciągu XX w. bajka zaczęła zanikać z przekazu ustnego. Należy więc postawić pytanie, czy współczesne adaptacje realizują te same doniosłe funkcje, jakie pełniła bajka ludowa, bo przecież ich realizacja nadal jest człowiekowi niezbędna do prawidłowego rozwoju. Autorka poddaje analizie trzy ekranizacje i wskazuje, jaki obraz świata i człowieka jest w nich prezentowany i czy w związku z tym mogą pełnić te same funkcje, co bajki ludowe, czy też ich oddziaływanie jest odmienne.
Bibliografia
Bajka zwierzęca w tradycji ludowej i literackiej, red. A. Mianecki, V. Wróblewska, Toruń 2011.
Bartmiński J., Literatura chłopska wobec językowych tradycji folkloru, [w:] Literatura ludowa i literatura chłopska. Materiały z ogólnopolskiej naukowej sesji folklorystycznej 16–18.02.1973, red. A. Aleksandrowicz, Cz. Hernas, J. Bartmiński, Lublin 1977.
Bettelheim B., Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, t. 2, przeł. D. Danek, Warszawa 1985. Ilnicka M., Czytanie dziecinne, „Bluszcz” 1870, nr 50.
Jolles A., Proste formy, przeł. R. Handke, „Przegląd Humanistyczny” 1965, nr 5.
Kapełuś H., Przedsłowie, [w:] J. Krzyżanowski, W świecie bajki ludowej, Warszawa 1980.
Kasjan J.M., Maxa Lüthiego koncepcja bajki, [w:] J.M. Kasjan, Usta i pióro. Studia o literaturze ustnej i pisanej, Toruń 1994.
Krzyżanowski J., Polska bajka ludowa w układzie systematycznym, t. 1–2, Wrocław 1962–1963.
Krzyżanowski J., W świecie bajki ludowej, Warszawa 1980.
Lüthi M., Cechy narracji w bajce ludowej, przeł. J.M. Kasjan, „Literatura Ludowa” 1982, nr 2.
Lüthi M., Zabójca smoka. O stylu bajki, przeł. J.M. Kasjan, „Literatura Ludowa” 1982, nr 3.
Ługowska J., Bajka w literaturze dziecięcej, Warszawa 1988.
Ługowska J., Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław 1981.
Ługowska J., W świecie ludowych opowiadań, Wrocław 1993.
NiebrzegowskaBartmińska S., Porządek tekstu bajki jako odwzorowanie porządku świata, [w:] Genologia literatury ludowej. Studia folklorystyczne, red. A. Mianecki, V. Wróblewska, Toruń 2002.
Olkusz W., Baśń – cudowność – fantastyka. Refleksje Marii Ilnickiej na tle pozytywistycznej pedagogiki oraz krytyki literatury dla dzieci i młodzieży, „Literatura Ludowa” 2000, nr 4/5.
Propp W., Nie tylko bajka, przeł. D. Ulicka, Warszawa 2000.
Proza folklorystyczna u progu XXI wieku. Bajka ludowa, legenda, anegdota. Materiały, oprac. A. PrzybyłaDumin, Chorzów–Katowice 2013.
Proza folklorystyczna u progu XXI wieku. Podanie, opowieść wspomnieniowa, legenda współczesna. Materiały, oprac. A. Przybyła–Dumin, Chorzów–Katowice 2013.
PrzybyłaDumin A., Proza folklorystyczna u progu XXI wieku na podstawie badań terenowych. Monografia, Chorzów–Katowice 2013.
Ranke K., Rozważania o istocie i funkcji bajki, przeł. J.M. Kasjan, „Literatura Ludowa” 1997, nr 2.
Robotycki C., Moralny i strukturalny aspekt „dobra” i „zła” w bajce magicznej, [w:] Pożegnanie paradygmatu? Etnologia wobec współczesności, red. W.J. Burszta, J. Damrosz, Warszawa 1994.
Rzyman A., Teoria baśni i magii wg Robin’a George’a Collingwood’a, „Literatura Ludowa” 2011, nr 2.
Simonides D., Śląska bajka ludowa dawniej a dziś, b.m, ok. 1965.
Simonides D., Współczesna śląska proza ludowa, Opole 1969.
Wróblewska V., Ludowa bajka nowelistyczna (źródła – wątki – konwencje), Toruń 2007.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA