Słowa kluczowe
neuroróżnorodność
uniwersytet
środowisko akademickie
Jak cytować
Abstrakt
Tekst dotyczy sytuacji osób z autyzmem w środowisku uczelni wyższej oraz sposobów ich skutecznego wspierania w procesie studiowania. Inspiracją do napisania artykułu stała się wizyta studyjna w Dublin City University (DCU) – pierwszym w Irlandii i na świecie uniwersytecie przyjaznym osobom z autyzmem (Autism Friendly University – AFU). Kluczową dla prowadzonych rozważań jest teza, że obecność osób ze spektrum autyzmu stawia przed uczelniami nowe wyzwania, a tradycyjny model ich wspierania przestał być wystarczający. Stworzenie ekosystemu akademickiego, w którym osoby o różnych profilach funkcjonowania są w stanie odnaleźć swoje miejsce oraz rozwinąć potencjał wymaga synergii kilku elementów: dostosowania procesu nauczania, innowacyjnych sposobów wspierania uwzględniających dobrostan studenta, dostosowania infrastruktury oraz świadomości i otwartości całej społeczności akademickiej na potrzeby osób z autyzmem.
Bibliografia
Bakker, T., Krabbendam, L., Sandjai, B. i Begeer, S. (2019). Background and Enrollment Characteristics of Students with Autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 67, 1‒12. DOI:10.1016/j.rasd.2019.101424.
Cai, R.Y. i Richdale, A.L. (2016). Educational Experiences and Needs of Higher Education Students with Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 46(31), 31‒41. DOI:10.1007/s10803-015-2535-1.
Chapman, R. i Veit, W. (2020). Representing the Autism Spectrum. The American Journal of Bioethics, 20(4), 46‒48. DOI:10.1080/15265161.2020.1730495.
Cierzeniewska, R. (2021). Neuroróżnorodność studentów w uczelni wyższej w dyskursie kompensacyjno terapeutycznym i dyskursie otwierania potencjału. Część I. Horyzonty Wychowania, 20(56), 119‒132. DOI: 10.35765/hw.2154.
Cierzeniewska, R. i Podgórska-Jachnik, D. (2021). Kategorie otwierające na neuroróżnorodność studentów. Pedagogiczne studium kontekstów edukacyjnych. Studia Pedagogica Ignatiana, 24(5), 15‒42. DOI:10.12775/SPI.2021.5.00.
DCU Autism Friendly. Sensory Pods, https://www.dcu.ie/autism-friendly/sensory-pods, [dostęp: 1.12.2022].
Drabata, A. (2021). (Re)definicja myślenia na temat procesów kognitywnych – zwrot w postrzeganiu osób z ASD. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 41, 11‒32, https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/6312 [dostęp: 1.12.2022].
Drzazga-Lech, M., Kłeczek, M. i Ir, M. (2021). Różne sposoby definiowania autyzmu. Przegląd stanowisk. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 79, 49‒62. DOI: 10.18778/0208-600X.79.03.
Hope, J. (2022). Create a University that’s Autism Friendly. Disability Compliance for Higher Education, 28(3), 1‒5. DOI: 10.1002/dhe.31364.
Kenny, L., Hattersley, C., Molins, B., Buckley, C., Povey, C. i Pellicano, E. (2016). Which Terms Should be Used to Describe Autism? Perspectives from the UK Autism Community. Autsim, 20(4), 442–462. DOI: 10.1177/1362361315588200.
Mazurek, M. (2014). Loneliness, Friendship, and Well-Being in Adults with Autism Spectrum Disorders. Autism, 18(3), 223‒232. DOI: 10.1177/1362361312474121.
Mostafa, M. (2021). The Autism Friendly University Design Guide, https://www.research-gate.net/publication/351936605_THE_AUTISM_FRIENDLY_UNIVERSITY_DESIGN_GUIDE [dostęp: 2.12.2022].
Najwyższa Izba Kontroli. (2020). Wsparcie osób z autyzmem i zespołem Aspergera w przygotowaniu do samodzielnego funkcjonowania, https://www.nik.gov.pl/plik/ id,22196,vp,24863.pdf [dostęp: 2.12.2022].
Otapowicz, D. (2021). Bariery w edukacji osób z autyzmem. W: A. Karpińska, W. Wróblewska i P. Remża (red.), Edukacja zorientowana na ucznia i studenta (s. 255‒269). Białystok: Wydawnictwo UwB. DOI: 10.15290/eznuis.2021.15.
Pawlik, S. (2019). Diagnoza spektrum autyzmu u osób dorosłych jako biograficzny przełom. Kultura i Edukacja, 23(1), 216–229. DOI: 10.15804/kie.2019.01.13.
Pawlik, S. (2022). Studium zaangażowania młodzieży ze spektrum autyzmu. Wychowanie w Rodzinie, XXVII (2), 299‒313. DOI: 10.34616/wwr.2022.2.299.313.
Uniwersytet Warszawski. Autism&Uni, https://poradnik.bon.uw.edu.pl/ [dostęp: 2.12.2022].
Scott, M. i Sedgewick, F. (2021). ‘I Have More Control Over My Life’: A Qualitative Exploration of Challenges, Opportunities, and Support Needs among Autistic University Students. Autism & Developmental Language Impairments, 6, 1‒14. DOI: 10.1177/23969415211010419.
Stefańska-Klar, R. (2010). Studenci z autyzmem i zespołem Aspergera. Funkcjonowanie, przyczyny sukcesów i porażek, warunki skutecznego wspierania. W: I. Bieńkowska (red.), W kręgu resocjalizacji i wybranych zagadnień rozwoju oraz funkcjonowania osób niepełnosprawnych (s. 91‒107). Gliwice‒Kraków: Wydawnictwo „Scriptum”.
Straus, J.N. (2013). Autism as Culture. W: L.J. Davis (red.), The Disability Studies Reader (s. 460‒484). London: Routledge.
Sweeney, M., Burke, T., Quinn, K. i Harris, A. (2018). Living with Autism as a University Student at Dublin City University: Developing an Autism Friendly University. Dublin: Dublin City University, https://doras.dcu.ie/23340/1/Final%20Report%20 autism%20friendly%20university%20project.pdf [dostęp: 1.12.2022].
Van Hees, V., Roeyers, H. i De Mol, J. (2018). Students with Autism Spectrum Disorder and Their Parents in the Transition into Higher Education: Impact on Dynamics. Journal of Autism and Developmental Disorders, (48), 3296–3310. DOI: 10.1007/s10803-018-3593-y.
Ward, D. i Webster, A. (2017). Understanding the Lived Experiences of University Students with Autism Spectrum Disorder (ASD): A Phenomenological Study. International Journal of Disability, Development and Education, 65(4), 373–392. DOI:10.1080/1034912X.2017.1403573.
Uniwersytet Śląski w Katowicach (2021). Student, https://us.edu.pl/student/spolecznosc-dla-osob-ze-spektrum-autyzmu/ [dostęp: 1.12.2022].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Konteksty Pedagogiczne