Słowa kluczowe
„spirala życzliwości”
osoba z niepełnosprawnością intelektualną
autonomia
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie propozycji zastosowania modelu wsparcia społecznego znanego pod nazwą „spirali życzliwości” w projektowaniu działań wspierających osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Artykuł składa się z wprowadzenia, czterech części zasadniczych oraz podsumowania. Część pierwsza przedstawia teoretyczne ujęcie wsparcia społecznego według Stanisława Kawuli. W drugiej części omówiono stworzone przez tego autora teoretyczne założenia „spirali życzliwości”. Kolejna część zawiera omówienie aktualnych tendencji w podejściu do wspierania kierowanego wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną. W części czwartej autorka proponuje wykorzystanie „spirali” w kreowaniu środo-wiska wspierającego osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Poza próbą interpretacji teoretycznych ram omawianego modelu wsparcia społecznego podjęto również próbę graficznego przedstawienia przestrzeni spirali życzliwości oraz mającego w niej miejsce procesu wspierania. W podsumowaniu autorka wskazuje na aktualność idei „spirali” w podejściu do wspierania osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Bibliografia
van Asselt-Goverts, A.E., Embregts, P.J.C.M. i Hendriks, A.H.C. (2015). Social Networks of People with Mild Intellectual Disabilities: Characteristics, Satisfaction, Wishes and Quality of Life. Journal of Intellectual Disability Research, 59(5), 450–461.
Böhnisch, L. i Schröer, W. (2011). Social Pedagogy of the Life Stage s. W: J. Kornbeck i N. R. Jensen (red.), Social Pedagogy for the Entire Lifespan (s. 15–29). Bremen: EHV.
Böhnisch, L. i Schröer, W. (2017). Social Work. Berlin–Boston:Walter de Gruyter.
Borowska-Beszta, B. (2012). Niepełnosprawność w kontekstach kulturowych i teoretycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Bujnowska, A. (2004). Sieć i natężenie społecznego wsparcia młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. W: J. Głodkowska i A. Giryński (red.), Osobowość, samorealizacja, odpowiedzialność, bezpieczeństwo, autonomia. Teoria, empiria i praktyka w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością umysłową od dzieciństwa do późnej dorosłości (s. 192–200). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Ciczkowska-Giedziun, M. (2017). (Nie)odkryte możliwości wspierania rodziny w środowisku lokalnym. Pedagogika Społeczna, 1(63), 83–96.
Ćwirynkało, K. i Antoszewska, B. (2010). Aktualne podejścia w pedagogice osób z niepełnosprawnością intelektualną. W: S. Przybyliński (red.), Pedagogika specjalna – tak wiele pozostaje dla nas tajemnicą… (s. 93–104). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Dykcik, W. (2007). Problemy autonomii, integracji społecznej i normalizacji życia osób niepełnosprawnych w środowisku. W: W. Dykcik (red.), Pedagogika specjalna (s. 355–378). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Elżanowska, H. (2014). Rodzinne uwarunkowania życzliwości u młodzieży. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Gaweł, A., Madej-Babula, M. i Urlińska, M.M. (2014). Eurosieroctwo seniorów a jakość ich życia – nowe wyzwania dla pedagogiki społecznej. Studia Edukacyjne, 32, 135–145.
Giesbers, S.A.H., Hendriks, A.H.C., Jahoda, A., Hastings, R.P. i Embregts, P.J.C.M. (2019). Living with Support: Experiences of People with Mild Intellectual Disability. Journal of Intellectual Disability Research, 32(2), 446–456.
Jaworowska-Obłój, Z. i Skuza, B. (1986). Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcje w badaniach naukowych. Przegląd Psychologiczny, 29(3), 733–745.
Kazanowski, Z. (2015). Społeczny wymiar współczesnej koncepcji niepełnosprawności intelektualnej. Annales Universitatis Marie Curie- Skłodowska, 28(1), 33–43.
Kawula, S. (1996). Spirala życzliwości: od wsparcia do samodzielności. Wychowanie na co dzień, 10–11, 14–17.
Kawula, S. (2004). Człowiek w relacjach socjopedagogicznych. Szkice o współczesnym wychowaniu. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Kawula, S. (2009). Czynniki i sieć wsparcia społecznego w życiu człowieka. W: S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy (s. 115–134). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kawula, S. (2012). Pedagogika społeczna dzisiaj i jutro. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Kocór, M. (2018). Szkoła jako miejsce wsparcia w trudnych sytuacjach. Edukacja – Technika – Informatyka, 9(1), 218–224.
Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych (2006). Nowy Jork: ONZ.
Kopeć, D., i Tylewska-Nowak, B. (1996). Autonomia osób z głębszym upośledzeniem umysłowym w opinii społecznej. W: W. Dykcik (red.), Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych (s. 251–259). Poznań: Wydawnictwo Eruditus.
Kosakowski, C. (1997). Problem podmiotowości i autorewalidacji w pedagogice specjalnej. W: H. Machel (red.), Problem podmiotowości człowieka w pedagogice specjalnej (s. 37–47). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kozielecki, J. (2000). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Krause, A. (2004). Ryzyko osłabienia wsparcia społecznego jako podstawowy dylemat współczesnej rehabilitacji. W: Z. Palak i Z. Bartkowicz (red.), Wsparcie społeczne w rehabilitacji i resocjalizacji (s. 47–54). Lublin: Wydawnictwo Naukowe UMCS.
Krause, A. (2011). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kupisiewicz, C. i Kupisiewicz, M. (2018). Słownik pedagogiczny. Warszawa: PWN.
Majewska-Opiełka, I. (1994). Droga do siebie. O miłości, wartościach i nowej psychologii rozwoju duchowego. Warszawa: Wydawnictwo Medium.
Matyjas, B. (2010). Pedagog społeczny w pracy z rodziną – formy pomocy i wsparcia. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 19, 101–110.
Nowacka, M. (2005). Autonomia pacjenta jako problem moralny. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Nowakowski, M. (2004). Pojęcie wsparcia społecznego i problemy jego pomiaru ze szczególnym uwzględnieniem populacji seniorów. W: J. Kowaleski i P. Szukalski (red.), Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia (s. 292–300). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Obuchowska, I. (1994). Autonomia niepełnosprawnej młodzieży. W: J. Fenczyn i J. Wyczesany (red.), Problemy edukacji i integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem (s. 111–119). Kraków: Polskie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych.
Okoń, W. (2001). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Raport tematyczny. Włączenie w społeczeństwo, niezależne życie w społeczności lokalnej (2017), https://www.dzp.pl/files/shares/Publikacje/Raport_tematyczny_art.19.pdf [dostęp: 6.06.2021].
Roll, A.E. i Koehly, L.M. (2020). One Social Network, Two Perspectives: Social Networks of People with Down Syndrome Based on Self-reports and Proxy Reports. Journal of Intellectual Disability Research, 33(6), 1188–1198.
Russack, N.W. (1984). Amplification: The Spiral. Journal of Analytical Psychology, 29, 125–134.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA