Słowa kluczowe
zachowania suicydalne
samobójstwa
dzieci
młodzież
profilaktyka
Jak cytować
Abstrakt
Depresja, będąca głównym podłożem zachowań suicydalnych, współcześnie staje się problemem społecznym (około 90% przypadków samobójstw jest powiązanych z depresją). Aktualne statystyki i badania wskazują, że problem ten eskaluje, dotyczy zarówno dzieci i młodzieży, jak i osób dorosłych. Złożoność i wielowymiarowość czynników warunkujących depresję i zachowania suicydalne wymaga dokładnego przeanalizowania, a przede wszystkim skutecznej profilaktyki i jej realizowania. Kluczowe zagadnienie tekstu stanowi działanie profilaktyczne w zakresie depresji i zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży. Opierając się na przeglądzie aktualnych (a zarazem ogólnych) statystyk i badań dotyczących tego problemu, przedstawiono autorskie propozycje zmian i udoskonaleń prowadzonej profilaktyki, a także propozycje wybranych programów profilaktyki depresji i zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży realizowanych w Polsce oraz za granicą. Wskazano, że skuteczność tych programów zależy od wielu czynników.
Bibliografia
Christoffersen, M.N., Poulsen, H.D. and Nielsen, A. (2003). Attempted Suicide Among Young People: Risk Factors in a Prospective Register Based Study of Danish Children Born in 1966. Acta Psychiatrica Scandinavica, 11(108), 350.
Epstein, J.L., Sanders, M.G., Simon, B.S., Salinas, K.C., Jansorn, N.R. and Van Voorhis, F.L. (2002). School, Family, and Community Partnerships: Your Handbook for Action. California: Sage Publications.
Felcenloben, J. and Gmitrowicz, A. (2015). Realizacja Programu zapobiegania zaburzeniom depresyjnym dla dzieci i młodzieży w województwie łódzkim [Implementation of the Program for the Prevention of Depressive Disorders in Children and Youth in the Lodz Region]. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 15(3), 131–136.
Hołyst, B. (2007). Programy zapobiegania samobójstwom w amerykańskich szkołach [Suicide Prevention Programs in American Schools]. In: W.A. Brodniak (ed.), Zapobieganie samobójstwom. Poradnik dla nauczycieli i innych pracowników szkoły [Suicide Prevention. Guide for Teachers and other School Staff] (pp. 31–39), Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Polskie Towarzystwo Suicydologiczne, Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Hołyst, B. (2012). Motywacje samobójstw nieletnich [Motivations for Juvenile Suicides]. Probacja, 3, 19–42.
Hooven, C., Walsh, E.M., Pike, K. and Herting, J.R. (2012). Promoting CARE: Including parents in youth suicide prevention. Family and community health, 35(3), 225–235.
Kalinowska, S., Nitsch, K., Duda, P., Trześniowska-Drukała, B. and Samochowiec, J. (2013). Depresja u dzieci i młodzieży – obraz kliniczny, etiologia, terapia [Depression in Children and Adolescents – Clinical Picture, Etiology, Therapy]. Annales academiae medicae stetinensis. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 59(1), 32–36.
Pospiszyl, I. (2009). Patologie społeczne [Social Pathologies]. Warszawa: PWN.
Prusik, A. (2015). Profilaktyka zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży – wybrane obszary działań [Prevention of Suicidal Behavior in Children and Youth – Selected Areas of Activity]. In: M. Przybysz-Zaremba (ed.), Zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży. Heterogeniczny wymiar oddziaływań profilaktycznych. Wybrane aspekty [Risky Behavior in Children and Adolescents. Heterogeneous Dimension of Preventive Actions. Selected Aspects] (pp. 95–110). Olsztyn: Wydawnictwo Prospekt PR.
Przybysz-Zaremba, M. and Katkonienė, A. (2014). Profilaktyka agresji i przemocy w szkole w optyce edukacyjnej [Prevention of School Aggression and Violence from Educational Perspective]. Społeczeństwo i Rodzina, 38(1), 48–62.
Przybysz-Zaremba, M. (2017). Zachowania suicydalne adolescentów – w kierunku „właściwej” profilaktyki (wybrane zagadnienia i działania) [Suicidal Behavior of Adolescents – Towards “Proper” Prevention (Selected Issues and Activities)]. In: I. Bieńkowska and J. Modrzejewska (eds.), Profilaktyczne aspekty zagrożeń bezpieczeństwa dzieci i młodzieży [Preventive Aspects of Threats to the Safety of Children and Young People] (pp. 55–71), Vol. 2. Kraków-Bielsko-Biała: Wydawnictwo Scriptum.
Przybysz-Zaremba, M. (2019). Uwarunkowania zachowań suicydalnych adolescentów – na podstawie przeglądu wybranych bada [Determinants of Suicidal Behavior in Adolescents – a Review of Selected Studies], Roczniki Pedagogiczne KUL, 11(47), 357–371.
Rogala, S. (1989). Partnerstwo rodziców i nauczycieli [Partnership of Parents and Teachers]. Warszawa: PWN.
Sánchez-Hernández, Ó., Méndez, F.X. and Garber, Y.J. (2014). Depression Prevention in Children and Adolescents: Review and Reflection. Journal of Psychopathology and Clinical Psychology, 19(1), 63–76.
Szymańska, J. (2012). Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży [Suicide Prevention in Children and Adolescents], ed. 3. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
The National Police Headquarters. (2017). http://www.statystyka.policja.pl/st/wybrane-statyki/zamachy-samobojcze/63803,Zamachy-samobojcze-od-2017-roku.html [accessed: 20.08.2019].
Urban, B. (1995). Zachowania dewiacyjne młodzieży i podstawy profilaktyki [Deviant Behavior of Youth and The Basics of Prevention]. In: T. Sołtysiak (ed.), Zjawiska patologii społecznej. Uwarunkowania, rozmiary, profilaktyka, prognozy [Phenomena of Social Pathology. Conditions, Sizes, Prevention, Forecasts] (pp. 105–120), ed. 3. Bydgoszcz: WSP.
Veronica, S.C., Pisinger, M., Hawton, K. and Tolstrup, J.S. (2018). Self-harm and Suicide Behavior among Young People with Perceived Parental Alcohol Problems in Denmark: A School-based Survey. European Child and Adolescent Psychiatry, 2(27), 201–208.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA