Słowa kluczowe
literatura dla dzieci
edukacja elementarna
lektura szkolna
Jak cytować
Abstrakt
Opracowanie prezentuje zrekonstruowany obraz funkcjonowania teatru dla najmłodszych oraz aspekt obowiązkowych lektur szkolnych. Obszar badań skupiono na latach 1944–1953 w Polsce Ludowej, z uwzględnieniem tła lat międzywojennych. Jest to czas gwałtownych przekształceń ideologicznych na polskich terenach.
W wyniku zacieśnienia stalinowskiego reżimu nastąpiła radykalna zmiana w doborze treści lektur polecanych do szkolnych bibliotek, przeznaczonych dla uczniów klas początkowych. Nowy kanon książek obejmował w przeważającej części literaturę radziecką. W omawianym okresie podobne treści dominowały w wystawianych spektaklach teatralnych dla najmłodszych. Forma prezentacji zarówno w ilustracji książkowej, jak i plastyce teatralnej podporządkowana była rygorowi obowiązującego w sztuce wizualnej realizmu socjalistycznego. Należy jednak zaznaczyć, że forma ta bywała wzbogacana o cechy stylistyczne zaczerpnięte z polskiej sztuki ludowej. W omawianym okresie zaczęła się uwydatniać swoista synergia formy strony graficznej książki i plastyki teatru dla młodego widza, chociażby przez związek personalny twórców zaangażowanych w różne dyscypliny sztuki dla dzieci.
Bibliografia
Broniewska, J. (1949). Filip i jego załoga na kółkach. Warszawa: Książka i Wiedza.
Collodi, C. (1948). Pinokio. Przygody drewnianej kukiełki, tłum. J. Wittlin. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza”.
Collodi, C. (1950). Pinokio. Przygody drewnianego pajaca, tłum. Z. Jachimecka. Warszawa: Książka i Wiedza.
Czaruszyn, E. (1954). Zwierzątka, tłum. W. Grodzieńska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Gillowa, J. (1937). Maciusiowi wioska. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Gorki, M. (1949). Przygoda Jewsiejki, wyd. 1, tłum. J. Brzechwa. Warszawa: Nasza Księgarnia (wyd. 2: 1952).
Ilijna, J. (1952). Profesor wróbelek, tłum. M. Górska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Januszewska, H. (1935). O kocie, co fajkę kurzył i innych dziwach. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Bluszcz”.
Kononow, A. (1949). Choinka w Sokolnikach. Warszawa: Książka i Wiedza.
Konopnicka, M. (1948). Na jagody. Warszawa: Wydawnictwo Arcta.
Konopnicka, M. (1949a). Franek. Warszawa: Książka i Wiedza.
Konopnicka, M. (1949b). Na jagody. Warszawa: Gebethner i Wolff (wyd. 1: 1924).
Kownacka, M. (1948). Kukuryku na ręczniku. Warszawa: Nasza Księgarnia (wyd. 6: 1955).
Krzemieniecka, L. (1950). Z przygód krasnala Hałabały. Warszawa: Spółdzielnia Światowid.
Krzemieniecka, L. (1952). Lenin wśród dzieci. Warszawa: Czytelnik.
Majakowski, W. (1949). Kim chciałbym zostać, tłum. W. Broniewski. Warszawa: Książka i Wiedza.
Marszak, S. (1951). Stron dziesięć i pół o tym, czym jest stół, tłum. K.I. Gałczyński. Warszawa: Książka i Wiedza.
Marszak, S. (1952). Księga leśna, tłum. J. Minkiewicz. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Marszak, S. (1953). Wesołe czyżyki, tłum. M. Kann. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Michałkow, S. (1953). Wujek Wieża, tłum. J. Minkiewicz. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Mortkowicz-Olczakowa, H. (1952). Piosenka o Nowej Hucie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Plany godzin i materiały programowe dla szkół powszechnych i I klasy gimnazjów ogólnokształcących na rok szkolny 1945/46 (1945). Warszawa.
Plany godzin i programy przejściowe na rok szkolny 1946/47 dla szkół powszechnych (1946). Warszawa.
Siemaszko, O. (1988). Olga Siemaszko. Rysunki i ilustracje (katalog). Zamość: Biuro Wystaw Artystycznych.
Puszkin, A. (1949). Bajki o rybaku rybce, tłum. J. Tuwim. Warszawa: Książka i Wiedza.
Skowronkówna, I. (1946). Antologia polskiej literatury dziecięcej. Warszawa: PZWS.
Szelburg-Zarembina, E. (1947). Wesołe historie. Toruń: KN–T. Szczęsny i S-ka (wyd. 2: 1948).
Szwarc, E. (1950). Uczennica klasy I, wyd. 1, Warszawa: Książka i Wiedza (wyd. 2: 1955).
Tołstoj, A. (oprac.) (1950a). Chawroszka, tłum. K. Truchanowski. Warszawa: PZWS.
Tołstoj, A. (oprac.) (1950b). Kuźma Skorobogaty, tłum. K. Truchanowski. Warszawa: PZWS.
Autor zgodnie z zaleceniem MNiSW, by przeciwdziałać praktykom „ghostwriting” i „guest authorship” składając tekst dołącza oświadczenie Autora/Autorów, w którym deklaruje wkład każdego z Autorów w powstawanie publikacji. Własnoręcznie podpisane oświadczenie należy przesłać na adres redakcji:
Joanna Skibska | w formie skanu przesłać poprzez system OJS (biblioteka wydawcy).
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z publikacją artykułu na łamach czasopisma Konteksty Pedagogiczne oraz nie otrzymują gratyfikacji finansowej za opublikowanie tekstu. Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania niewielkich zmian w artykułach, które nie mają wpływu na merytoryczną stronę publikacji.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawnictwo Libron autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Wydawnictwo Libron posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Tekst jest udostępniany w internecie na licencji CC-BY-SA