Tom 1 Nr 6 (2016)

Współczesna przestrzeń edukacyjna stawia przed uczestniczącymi w niej podmiotami wysokie wymagania, wynikające przede wszystkim z oczekiwań społecznych, wśród których szczególne miejsce zajmują: jakość edukacji podyktowana zmianami zachodzącymi w otaczającym świecie, holistyczne spojrzenie na rozwój jednostki, wychowanie sięgające po wartości ponadczasowe, dbałość o bezpieczeństwo i zapewnianie go oraz relacje nauczyciel – rodzic/prawny opiekun. To od tych składowych w dużej mierze zależy rozwój dziecka, tu i teraz, a w przyszłości jego miejsce i odgrywane role w otwartym społeczeństwie. Mając na uwadze powyższe, należy postulować, aby współczesna przestrzeń edukacyjna była postrzegana szeroko, a swym zasięgiem obejmowała nie tylko placówki edukacyjne – przedszkole i szkołę, ale również wszystkie instytucje pozaszkolne. To jakość kształcenia i wsparcia decyduje bowiem o jakości pomocy udzielanej rodzicom/prawnym opiekunom w wychowaniu i stymulowaniu rozwoju dziecka, jego zdolności i zainteresowań. Rozważania na tym gruncie jednoznacznie określają misję nauczyciela, który dla dziecka w młodszym wieku szkolnym jest osobą mającą duży wpływ na szeroko rozumiane procesy kształtujące jego osobowość. Dlatego nauczyciel powinien być mistrzem oraz twórczym kreatorem przestrzeni edukacyjnej, który w każdym dziecku będzie dostrzegał jego indywidualny potencjał, przez swoje zaangażowanie oraz prezentowane wzorce i postawy motywował każdego ucznia do wysiłku na miarę jego możliwości, a także zaspokajał jego indywidualne potrzeby. Tylko taki nauczyciel, który podąża za zmianami zachodzącymi w świecie, w otaczającej rzeczywistości, może sprostać wymaganiom współczesnej szkoły, realizować edukację dla rozwoju uczniów o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych oraz przygotowywać ich do dorosłego życia. W tym miejscu warto również podkreślić, że musi on posiadać takie umiejętności interpersonalne, które pozwolą mu na uczynienie z rodziców/ prawnych opiekunów – partnerów, odpowiedzialnych i zaangażowanych w edukację i wychowanie dziecka. Współczesna edukacja wczesnoszkolna wymaga podjęcia i realizacji przemyślanych zmian, których fundamentalnym celem będzie dostrzeżenie indywidualności ucznia oraz jego rozwojowych potrzeb. Zmian, które będą służyć wzmocnieniu i poprawie jakości procesu edukacyjnego poprzez odejście od standardowego postępowania i działania na rzecz twórczych rozwiązań1 . Rozwiązań, które zapewnią zmierzanie w kierunku spersonalizowanej edukacji, będącej wymogiem współczesności, ponieważ każdy uczeń powinien kroczyć własną drogą pozwalającą mu na rozwój. Edukacja nie powinna bowiem polegać wyłącznie na przyswajaniu wiedzy i nabywaniu umiejętności według zasady wszyscy to samo, w tym samym czasie i w taki sam sposób, lecz według indywidualnych możliwości rozwojowych, zgodnie ze strefą najbliższego rozwoju oraz w sposób dobrany odpowiednio do predyspozycji poznawczych dziecka. Takie podejście do edukacji i wychowania umożliwi wykorzystywanie w praktyce najnowszych osiągnięć nie tylko pedagogiki, ale również innych nauk nierozerwalnie z nią związanych. Teksty tworzące ten numer czasopisma dotyczą wybranych elementów edukacji wczesnoszkolnej, które między innymi decydują o jakości zmian. Odnoszą się bowiem do motywowania i aktywizowania ucznia oraz stymulowania jego kreatywności poprzez wykorzystanie odpowiednio dobranych metod i narzędzi pracy, a także kształtowania wrażliwości poprzez wielozmysłowe doświadczanie i realizację celów edukacji artystycznej oraz podejmowania interdyscyplinarnych działań nastawionych na dążenie do zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie należy mieć nadzieję, że zasygnalizowane problemy staną się tematem ożywionych naukowych dyskusji i zainteresują badaczy przestrzeni edukacyjnej dziecka w młodszym wieku szkolnym. Stan teraźniejszy, jak również perspektywy rozwoju edukacji wczesnoszkolnej to nadal wyzwanie dla wszystkich osób decydujących o jej kształcie oraz jej składowych, ponieważ praca z dzieckiem w młodszym wieku szkolnym wymaga ciągłej modyfikacji podejmowanych działań i poszukiwania metodycznych rozwiązań, które jako najważniejsze stawiać będą dobro dziecka i jego rozwój, wyznaczając jednocześnie kierunki i priorytety planowanych oraz już realizowanych zmian. 

Joanna Skibska